بهداشت عرضه و مصرف آبزیان
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 54 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 40 |
بهداشت عرضه و مصرف آبزیان
مقدمه
آبزیان از گذشته بعنوان غذای بسیار مهمی از حیث دارویی مطرح بوده است. در دهه های اخیر نیز
با توجه به رشد روزافزون جمعیت و وجود سوء تغذیه در بسیاری از نقاط دنیا آبزیان می توانند در مقام تأمین پروتئین مصرفی مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار باشند. غذای پر ارزش به غذایی گفته می شود که دارای مواد و عناصر غذایی لازم برای بدن و فاقد مواد غیر لازم و مضر باشد. غذاهای دریایی عملا جزء این گونه از غذاها به حساب می آیند زیرا علاوه بر داشتن اسیدهای آمینه ضروری و کافی محتوی انواع متعدد و مقادیر مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی بوده و هر چه در رژیم غذایی انسان ماهی و سایر آبزیان بیشتر باشد بدلیل دریافت عناصر غذایی ضروری بیشتر، درصد ابتلاء به بسیاری از انواع بیماریها کاهش خواهد یافت.
ارزش غذایی جانوران آبزی و اثرات اعجاب آور اسیدهای چرب امگا-3 موجود در گوشت و روغن آبزیان، آنها را به عنوان غذای سلامتی در تمام دنیا شناسانده است به طوریکه امروزه در حدود 25 درصد از سهم پروتئین حیوانی کل جهان از آبزیان تامین می شود. آبزیان با دارا بودن بیشترین درصد پروتئین در مقایسه با گوشت قرمز (18 تا 24 درصد)، قابلیت هضم 96 درصد (به دلیل بافت پیوندی کمتر و فقدان الاستین)، اسیدهای چرب غیر اشباع ضروری مانند امگا 3 ، اسید آمینه های ضروری بدن مانند لیزین، ویتامین ها از جمله ویتامینهای محلول در چربی و مواد معدنی مهم به ویژه آهن، ید و کلسیم از نظر غذایی دارای ارزش بسیار بالایی هستند و در درمان بسیاری از بیماریهای گوارشی ، عروقی و... به عنوان دارو مطرح می باشند.
در مقابل میزان انرژی در گوشت ماهی در مقایسه با سایر انواع گوشتها بسیار کمتر است بنابراین عوارضی همچون چاقی ناشی از مصرف انرژی زیاد در استفاده از گوشت آبزیان بسیار کمرنگتر خواهد بود. اسیدهای چرب غیر اشباع موجود در گوشت آبزیان در تنظیم عمل سلولهای بدن، محافظت بدن در برابر تومورها، فشارهای عصبی، رسوب کلسترول در جداره رگهای خونی، ایجاد لخته خون و رشد غدد سرطانی، بهبود گردش خون مویرگی و کاهش فشار خون و ... مؤثر می باشد و به صورت کلی می توان گفت که گوشت آبزیان در تامین نیازهای روزانه پروتئین خانوار، سلامتی جامعه و پیشگیری از بیماری ها دارای اهمیت بسیار زیادی است لذا به منظور کاهش مشکلات و بیماریها لازم است اقدامات مؤثری جهت تشویق مردم به مصرف ماهی انجام گیرد و بایستی تلاش نمود تا آبزیان در جیره غذایی کلیه افراد جامعه تثبیت شوند.
سرانه مصرف آبزیان در دنیا
در مقایسه سهم سرانه مصرف آبزیان درکشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اختلاف مصرف بین آنها بسیار زیاد می باشد. متوسط سرانه مصرف ماهی و سایر آبزیان در ایران کمتر از 8 کیلوگرم برای هر نفر در سال می باشد و این در حالیست که متوسط سرانه مصرف آبزیان در جهان 4/16 کیلوگرم می باشد
و این رقم در برخی کشورها نظیر ژاپن به طور میانگین در حدود 64 کیلوگرم ذکر شده است و همین امر باعث گسترش و پیشرفت چشمگیر صنایع شیلاتی اعم از تولید و بسته بندی آبزیان در کشور مذکور
و سایر کشورهای آسیای شرقی شده است بنابراین در کشور ایران نیز به منظور تقویت تولید و حمایت
از تولید کنندگان باید میزان مصرف و در نتیجه تقاضا را بالا برد نه میزان عرضه زیرا افزایش بی رویه عرضه باعث کاهش قیمت فروش و در نتیجه کاهش سود خالص پرورش دهندگان و در نهایت تولید خواهد شد. کارشناسان تغذیه میزان مصرف هفتگی ماهی را حداقل 200 تا 400 گرم توصیه می نمایند که در 2 تا 3 وعده غذایی هر هفته بایستی گنجانده شود.
میزان سرانه مصرف آبزیان در ایران در سالهای اخیر پیشرفت بسیار چشمگیری داشته است که دلیل آن وجود تبلیغات دولتی به ویژه تبلیغات سازمان شیلات و وزارت بهداشت ، افزایش تولید انواع ماهی ها به ویژه قزل آلا در سالهای اخیر و افزایش تنوع در عرضه و بسته بندی بوده است. در شهرهای غیر ساحلی ایران بیشترین مصرف ماهی مربوط به گونه قزل آلای رنگین کمان می باشد که دلیل آن بالا بودن تولید و عرضه قزل آلا، کم بودن نسبی قیمت آن در مقایسه با سایر ماهیها و همچنین ترویج جایگاههای زنده فروشی این ماهی می باشد که این عوامل توانسته اند در انگیزه و تصمیم خرید مصرف کنندگان موثر باشند.
با اینحال باید متذکر شد با وجود افزایش چشمگیر مصرف سرانه طی سالهای اخیر در کشور در مقایسه این مصرف با سرانه مصرف جهانی (4/16 کیلوگرم) رقم بدست آمده بسیار کم می باشد. محققین بسیاری
در مقایسه مصرف ماهی ایران با سایر کشورهای دنیا، ایران را از نظر مصرف گوشت ماهی فقیر معرفی نموده اند. مصرف ماهی در ایران حتی از کشورهای کم در آمد و فقیر نیز کمتر برآورد شده است بنابراین تهیه یک برنامه اصولی به منظور افزایش سرانه مصرف آبزیان در کشور ضروری می باشد. جدول شماره (1) میزان سرانه مصرف چند کشور دنیا را بر اساس گزارشات سازمان خوار و بار جهانی (FAO) نشان میدهد که با بررسی این جدول می توان به فقر مصرف ماهی در ایران پی برد.
جدول 1- میزان سرانه مصرف سالیانه چند کشور و منطقه دنیا در سال 2005
|
نام کشور |
سرانه مصرف |
نام کشور یا منطقه |
سرانه مصرف |
|
فرانسه |
5/33 |
غنا |
5/25 |
|
ژاپن |
7/64 |
نیجریه |
8/9 |
|
ونزوئلا |
2/19 |
آنگولا |
9/16 |
|
مصر |
7/14 |
کشورهای توسعه یافته |
5/23 |
|
بنگلادش |
9/12 |
کشورهای در حال توسعه |
5/14 |
|
مالزی |
6/60 |
اتحادیه اروپا |
7/25 |
اهمیت روش مصرف ماهی
البته با تمام خواصی که برای آبزیان و امگا ۳ موجود در روغن ماهی ذکر گردید، حصول خواص فوق بستگی به عوامل متعدد دیگری نیز دارد. همانگونه که در مطالب گذشته نیز ذکر شد روغن ماهی بسیار حساس بوده و در اثر حرارت بالا سریعا اکسید می شود. تحقیقات نشان داده است که بهترین روشهای پخت ماهی به ترتیب روش بخارپز، آب پز و کبابی می باشند و کسانی که ماهی را به صورت سرخ شده مصرف می کنند از نظر ابتلا به عوارض قلبی و سایر بیماریها تفاوتی با افرادی که ماهی مصرف نمی کنند نداشته اند زیرا سرخ شدن ماهی در حرارت بالای روغن باعث از بین رفتن مواد غذایی مفید موجود در گوشت ماهی شده و از طرف دیگر خود روغن مصرف شده در عمل سرخ کردن عاملی برای افزایش خطر بروز سکته و چاقی مفرط می باشد علی رغم مشکلات ناشی از سرخ کردن ماهی، متاسفانه آمارهای بدست آمده حاکی از آن است که اکثر مردم کشورمان ماهی را به این روش مصرف می کنند که بایستی با آموزش و تبلیغات گسترده به ویژه از طریق رسانه ها فرهنگ روش پخت صحیح ماهی را ترویج نمود. در انتخاب گونه ماهی مورد مصرف باید تلاش نمود با توجه به وجود مواد مغذی متنوع و خواص ویژه هر گونه آبزی انوع مختلف آبزیان را به منظور دستیابی به مواد غذایی ضروری استفاده نمود.در نهایت باید تاکید کرد که ماهی غذای سلامتی است، اگر تازه باشد و به روش مناسب طبخ شود.
باور آبزی پروران عرضه ماهیان پرورشی روز به روز با تقاضای بیشتر مصرف کنند گان مواجه شده است.این امر طبیعی به نظر می رسد که مردم ، تولیدات بهداشتی با کیفیت استاندارد را می پسندند.امروزه علاوه بر بیماریهای عفونی ، باقیمانده های سموم کشاورزی،داروهای دامپزشکی ،فلزات سنگین ، مواد آلی
و غیر آلی نیز در آبزیان از چالشهای مطرح بوده و ضروری است که تولیدات شیلاتی از هر دو نظر اقتصادیو بهداشتی مد نظر قرار گیرند.در مزارع پرورشی ، در صورتی که خسارت ماهیان تلف شده ، هزینه درمانو کاهش میزان رشد ماهیانی که بعد از بیماری بهبود می یابند ، محاسبه شود منجر به افزایش قیمت تولیدو سود کم آبزی پروران می گردد.
ماهیان معمولا" در معرض عوامل بیماریزا و پاتوژن های بالقوه قرار دارند اما در بیماریهای آنها
یک ارتباط ساده بین پاتوژن ها و ماهی رخ نمی دهد ،بلکه در مزارع متراکم ، شرایط محیطی باعث استرسهای قابل توجه شده و ماهیان را به طیف وسیعی از پاتوژن ها حساس می نماید.در آبزی پروری ،
می توان با مدیریت مطلوب بهداشتی بسیاری از پاتوژن های بالقوه و بیماریهای عفونی را کنترل و موجبات ارتقاء بهداشتی تولیدات را فراهم نماییم .موفقیت در برنامه مدیریت بهداشتی آبزیان با پیشگیری از بیماریها آغاز شده و با اجرای اقدامات صحیح بهداشتی کامل می گردد. برنامه مدیریت بهداشتی می تواند در سراسر جهان برای تولید ماهیان سالم مورد استفاده قرار گیرد.
نظر به رشد سریع ماهیان پرورشی به عنوان یکی از بخشهای مهم تولید غذا مطرح بوده که با توسعه
و تکمیل آن می توان جانشینی مناسب برای ماهیان دریائی به حساب آورد. در سالهای اخیر میزان تولید ماهی و میگوی مزارع از نظر مقدار و ارزش افزایش یافته و با توجه به تولیدات جهانی که سالیانه نزدیک
به 10 میلیون تن تخمین زده می شود ، سهم تولیدات آبزی پروری کشورها کمی بیشتر از 12% کل تولید جهانی می باشد.اگر چه سهم تولیدات مزارع پرورشی پایین است، ولی اهمیت آن در مقایسه با تولیدات آبزیان سایر کشورها بسیار مهم قلمداد می گردد.ویژگی های منطقه ای ،فرهنگی و تاریخی هر کدام در اساس تولید و میزان توسعه آبزی پروری تاثیر داشته و از طرفی در سنتهای تاریخی مردم آسیا در امر پرورش ماهیان دارای جایگاه قابل توجهی می باشد.
راه سازی
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 89 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 102 |
راه سازی
راه سازی
طراحی روسازی بر این اصل استوار است که خاک بکار رفته در هر لایه از روسازی بتواند حداقل ویژگی های کیفیت سازه‌ای را فراهم کند، هر لایه باید بتواند مقاومت برشی مورد نظررا فراهم کند، واز ایجاد تغییر شکلهای زیاد که باعث بوجود آمدن ترکهای خستگی در یک لایه و یا لایه‌‌ی بالای آن میشوند و همچنین ازبوجود آمدن تغییر شکلهای دائمی بخاطر تغییرات بیش از حد خاک جلوگیری کند. تثبیت خاک روشی است که بمنظور بهبود کیفیت مصالح در راهسازی بکار می‌رود، و استفاده از این روش موجب بدست آمدن مصالحی با مشخصات مناسب برای بکار بردن در لایه‌های روسازی میشود. تثبیت خاک به اصلاح و بهبود خواص فیزیکی و مهندسی خاک برای تامین یک رشته اهداف از پیش تعیین شده اطلاق می شود. تصمیم در مورد استفاده از این روش پس از مقایسه‌ی راه حلهای مختلف قابل قبول انجام میشود.
امروزه با پیشرفت علم تثبیت خاکها به طرق گوناگون نظیر روش های مکانیکی، شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیک ( رویاندن گیاه)، و روش الکتریکی امکان پذیر است. در روش تثبیت خاک، کارشناسان با استفاده از اصول علمی و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، مواد و مصالح مناسب را در تقویت خاک به کار می‌گیرند و مشخصات مهندسی، خواص مکانیکی از جمله مقاومت، سختی، شکل‌پذیری و ظرفیت باربری آن را بهبود می‌بخشند.تثبیت خاکها اهداف گوناگونی دارد که از این اهداف می‌توان به افزایش مقاومت باربری خاک، کاهش نفوذپذیری ،کاهش تورم و انقباض خاک ،کاهش رطوبت خاک ،کاهش دامنه خمیری خاک ،جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش ضخامت لایه های روسازی اشاره کرد. متراکم کردن خاک در عملیات عمرانی یک روش مکانیکی ساده و متداول برای افزایش دانسیته خاک و در نتیجه افزایش ظرفیت باربری و پایداری خاک است. ولی موردی که در تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد تثبیت خاک از طریق شیمیایی می‌باشد.
از موادی که در تثبیت خاک بکار می‌روند می‌توان به قیر، سیمان، آهک اشاره کرد. انتخاب هر یک از این مواد به مواردی مانند جنس خاک، شرایط جوی منطقه، میزان آمد و شد، هدف از انجام تثبیت خاک و هزینه‌های عملیات بستگی دارد. همچنین امروزه برای افزایش توان باربری خاک ماسه روان استفاده از پلیمر به عنوان یک تثبیت‌کننده فیزیکی، غیرسنتی، در دسترس و با کاربردی آسان رواج یافته است. از دیگر مواد تثبیت کننده خاک می‌توان کلرور کلسیم و سدیم اشاره کرد. مقدار ماده تثبیت کننده مورد نیاز با توجه به آزمایشهای مقاومت و دوام خاک و همچنین موارد اقتصادی تعیین میشود.
همانطور که در بالا اشاره شد امروزه استفاده از پلیمرها برای تثبیت خاک افزایش یافته است، خواص فیزیکی نسبتا مطلوب از جمله ویژگی هایی است که باعث پر مصرف شدن این مواد شده است. همچنین این گروه ازمواد دارای وزن مخصوص پایین و پایداری خوب در مقابل مواد شیمیایی هستند. بیشتر پلیمرهای متداول از پلیمریزاسیون مولکول‌های آلی ساده به نام منومر به دست می‌آیند. با ترکیب مناسبی از حرارت، فشار و کاتالیزور پیوند دوگانه بین اتم‌های کربن شکسته شده و یک پیوند ساده کووالانسی جایگزین آن میشود. البته باید توجه داشت که تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که در صورتیکه درصد پلیمر مصرفی برای تثبیت خاک ماسه‌های روان بیش از 3 درصد باشد نه تنها این عمل از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود بلکه نظر فنی نیز چندان باعث افزایش مقاومت نسبت باربری خاک نخواهد شد.
آهک با درجات خلوص متفاوت به عنوان تثبیت کننده‌ای برای خاک سابقه‌ی طولانی دارد، اضافه کردن این ماده باعث کاهش خواص خمیری خاک میشود. بنابراین وقتی مصالح شنی از نظر دانه‌بندی برای لایه‌های اساس و زیراساس مناسب باشند ولی بعلت حد روانی و یا دامنه خمیری زیاد نتوان از آنها استفاده کرد از این ماده برای کاستن خواص خمیری مصالح و در نتیجه برای ساختن لایه‌های اساس و زیر اساس استفاده میشود.معروفترین و متداولترین مواد آهکی مورد استفاده در تثبیت عبارتند از آهم شکفته، آهم شکفته دلومیتی، آهک زنده و آهک زنده دلومیتی. باید توجه داشت که بطور کلی آهک زنده ماده تثبیت کننده مؤثری نسبت به آهک شکفته است و اگر بصورت دوغاب به خاک اضافه شود مقاومت بیشتری را نسبت به موقعیکه به صورت پودر اضافه می شود ایجاد می کند. با توجه به اینکه میزان قابل توجهی از خاک مخصوصا در ایران ریزدانه و از نوع رسی می‌باشد. چون خاکهای رسی دارای خواص خمیری بالا هستند و واکنش شیمیایی خوبی خواهند داشت، باید راهی را برای مقاوم کردن و بهبود رفتاراینگونه ریزدانه‌ها پیدا کرد. یکی از مؤثرترین روشهای بهبود کیفی مشخصات فنی خاکهای رسی که استفاده از آنها متداول است بهره‌گیری از آهک می‌باشد، آهک اصولاً برای تثبیت خاکهای ریزدانه که دامنه خمیری آنها بزرگتر از 10 و خاکهای رسی خیلی خمیری PI > 35) ) مناسب است ولی این ماده برای تثبیت خاکهایی که حاوی مقدار بیش از دو درصد مواد آلی و همچنین حاوی مقدار بیش از نیم درصد سولفات قابل حل در آب می باشند مناسب نیست. وقتی آهک به خاک ریزدانه اضافه میشود واکنشهای مختلفی اتفاق می‌افتد که عبارتند از واکنش تبادل کاتیونها، واکنش پوزولانی، واکنش کربناسیون. با توجه به نکات گفته شده می‌توان برداشت کرد که. مراحل اجرایی عملیات تثبیت خاک با آهک شامل آماده کردن خاک، پخش آهک، اختلاط و آب پاشی، کوبیدن و تسطیح و عمل آوردن مخلوط می شود.
سیمان نیز بیشتر برای تثبیت خاکهای ریزدانه‌کاربرد دارد. اکثر خاکهای ریزدانه بغیر از خاکهای آلی قابل تثبیت با سیمان می‌باشند. بطور کلی هر خاکی که دارای کمتر از 2در صد مواد آلی بوده و مقدار سولفات قابل حل در آب آن از مقادیر مشخص شده تجاوز نکند را می‌توان با سیمان پرتلند تثبیت کرد. مکانیزم کلی تثبیت با سیمان مانند تثبیت با آهک می‌باشد. از این ماده نیز برای کم کردن خواص خمیری خاک استفاده میشود. از تغییراتی که سیمان در خاک بوجود می‌آورد می‌توان اشاره کرد به ایجاد در صد رطوبت بهینه بیشتر و وزن مخصوص خشک کمتر. مقدار سیمان مورد نیاز نیز با توجه به آزمایشهای دوام و آزمایشهای دیگر که بر روی خاک انجام میشود انتخاب می‌گردد. باید توجه داشت که زمان در افزایش مقاومت خاکهای تثبیت شده با سیمان اثر دارد و با گذشت زمان مقاوت این خاکها افزایش می‌یابد.مشخصات فنی خاکهای تثبیت شده با سیمان بستگی به عواملی همچون جنس خاک، مقدار سیمان،وزن مخصوص خاک تثبیت و کوبیده شده، کیفیت اختلاط خاک و سیمان، شرایط عمل آوری و همچنین بستگی به زمان دارد. تعیین در صد سیمان معمولا با استفاده از روشهای زیر که استاندارد شده و متداول می‌باشند انجام می‌پذیرد.
1- آزمایش وزن مخصوص –درصد رطوبت (ASTM D558)
2- آزمایش تر و خشک شدن (ASTM D559)
3- آزمایش یخبندان-ذوب یخ (ASTM D560)
در تثبیت خاک با سیمان باید به زودگیر بودن سیمان توجه خاصی داشت. زیرا باید تمام عملیات از جمله کوبیدن و متراکم کردن نهایی خاک را قبل از گرفتن سیمان به پایان رساند. بنابراین امروزه طول راه را به قطعات کوچکتر تقسیم میکنند وخاک هر قسمت را جدا با سیمان تثبیت میکنند، تا بتوانند به هدف خواسته شده به صورت مطلوب برسند. برای تثبیت خاک با سیمان مشخصا آب، مورد نیاز است که مقدار این آب بر اساس رطوبت بهینه که توسط آزمایش تراکم انجام میشود مشخص می‌گردد. بطور کلی مراحل تثبیت خاک با سیمان را می‌توان اینگونه نام برد: آماده کردن خاک، پخش سیمان، اختلاط خاک با سیمان، کوبیدن مخلوط سیمان، عمل آوری خاک تثبیت شده با سیمان.
قیر دیگر ماده‌ای می‌باشد که در تثبیت خاک مصارف گوناگونی دارد. تفاوت مصرف آن با آهک و سیمان در این است که این ماده در مورد تثبیت خاکهای درشت‌دانه و شنی کاربرد دارند. بعلت سخت بودن اندود کردن دانه‌های ریز با قیر، این ماده درخاکهای ریزدانه به عنوان تثبیت کننده کاربردی ندارد. قیر مایع برای تثبیت به کار می‌رود و از ویژگی‌های استفاده از آن کاهش خاصیت آب مکندگی خاک میشود. از آنجا که وجود سنگ حاوی خاک‌رس و یا مواد اینچنینی مانع از چسبیدن قیر به سنگدانه‌ها میشوند، مصالح سنگی باید از هر گونهآلودگی پاک باشند و همچنین خشک باشند تا قیر بخوبی به آنها بچسبد. مواردی که در تثبیت با قیر مد نظر هستند عبارتند از:
- آماده کردن خاک
- پخش قیر
- اختلاط خاک و قیر
- عمل آوردن
- کوبیدن مخلوط قیری
از قیر برای بهبود خواص خمیری خاکهای شنی می‌توان استفاده کرد همچنین ماسه بخوبی قابل تثبیت شدن با قیر است زیرا قیر دانه‌های ماسه را اندود کرده و بخوبی به هم می‌چسباند. استفاده از قیر به عنوان تثبیت کننده برای عملیات زیر سازی به مقدار زیادی مربوط به تجربه مهندسی می باشد و باید توجیه فنی و اقتصادی بودن تثبیت خاک با قیر مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین می‌توان خاکها را با ترکیبی از مواد معرفی شده در بالا تثبیت کرد. مثلا تثبیت خاک با استفاده از آهک و سیمان و یا آهک - قیر آبه و یا سیمان - قیر آبه، که هر مورد از اینها برای خاکهای خاصی کاربرد دارند.
هدف این تحقیق مشخص کردن انواع کاربرد استفاده از مواد تثبیت کننده می‌باشد و به ویژگی های استفاده از هر کدام از تثبیت کننده‌ها به صورت کامل پرداخته میشود. فاکتورهایی که برای انتخاب نوع تثبیت کننده مهم هستند ذکر می‌گردد. نحوه‌ی تثبیت و آزمایشهایی که در این حین بر روی خاک و مصالح آن انجام میشود توضیح داده میشوند. همچنین مراحل تثبیت خاک برای هر کدام از مصالح به صورت کامل ذکر خواهد گردید. در پایان نیز در مورد کنترل کیفیت محصول نهایی در صورت استفاده از تثبیت کننده‌ها توضیح داده میشود
قشر اساس، راه سازی
تعریف
قشر اساس دومین قشر از روسازی راه است که با مشخصات و ضخامت معین روی قشر زیراساس و در تمام عرض آن اجرا می شود.
2-عملکرد اساس
عملکرد اساس در روسازی عملکرد قشر اساس در روسازی بشرح زیر می باشد:
تحمل بارهای وارده
بارهای وارده از قشرهای بالاتر روسازی به وسیله این قشر تعدیل و به قشر زیراساس وارد می گردد به طوریکه تنش مجاز وارده، سبب نشست و یا تغییر شکل غیرمجاز آن نشود.
خاصیت تراوایی
قشر اساس که مشخصات فنی معین تهیه و پخش می شود دارای خاصیت تراوایی بیشتری نسبت به قشر زیراساس می باشد.
3- انواع اساس
انواع اساس در روسازی بشرح زیر می باشد:
اساس شن و ماسه ای شکسته
شن و ماسه حاصل از رودخانه ها را مشروط بر آن که دارای مشخصات فنی لازم باشد، می توان از سنگ شکن عبور داد و با دانه بندی لازم در قشر اساس بکار برد.
اساس سنگ کوهی شکسته و یا قلوه سنگ شکسته
سنگهای استخراج شده از معادن سنگ و یا قلوه سنگ های درشت رودخانه ای در سنگ شکن ها، شکسته و سپس سرند می شود و براساس مشخصات تعیین شده در قشر اساس بکار می رود.
اساس ماکادامی
اساس ماکادامی از سنگ کوهی و یا سنگ های رودخانه ای شکسته تشکیل می شود. مصالح دانه درشت براساس مشخصات پخش و سپس مصالح ریزدانه برروی آن پخش شده و به روش خشک و یا مرطوب کوبیده می شود.
اساس قیری
مشخصات کامل اساس قیری در فصل نهم شرح داده شده است.
4-مشخصات فنی اساس
کلیات اساس با مصالح شن و ماسه شکسته شده و یا مصالح سنگ کوهی و یا قلوه سنگ شکسته شده باید دارای مشخصات فنی بشرح زیر باشد:
دانه بندی
دانه بندی مصالح اساس، با توجه به شرایط محلی، باید با یکی از دانه بندی های مندرج در جدول 1 مطابقت داشته باشد. و در صورت امکان، شیب منحنی دانه بندی مصالح، متناسب با شیب منحنی میانی دانه بندی انتخابی بوده و به صورت پیوسته باشد.
جدول 1 دانه بندی های مصالح اساس
|
نوع دانه بندی شماره الک |
درصد وزنی رد شده از هر الک |
||||
|
I |
II |
III |
IV |
V |
|
|
50 م م ( 2 اینچ ) 5/37 م م ( اینچ ) 25 م م ( 1 اینچ ) 19 م م ( اینچ ) 5/9 م م ( اینچ ) 75/4 م م ( شماره 4 ) 2 م م ( شماره 10 ) 6/0 م م ( شماره 30 ) 425/0 م م ( شماره 40 ) 075/0 م م ( شماره 200 ) |
100 100-95 - 92-70 70-50 55-35 - 25-12 - 8-0 |
100 - - - 65-30 55-25 40-15 - 20- 8 8-2 |
100 - 95-75 - 75-40 60-30 45-20 - 30- 15 8-2 |
- 100 100-70 90-60 75-45 60-30 50-20 - 30- 10 8-2 |
- - 100 - 85-50 65-35 50-25 - 30- 15 8-2 |
(1) برای کاهش حساسیت مصالح اساس در مقابل یخبندان، می توان به تشخیص دستگاه نظارت، درصد مواد ردشده از الک 200 را تقلیل داد و برای اطمینان بیشتر لازم است درصد مواد ریزتر از 20 میکرون نیز از 3% تجاوز نکند ضمناً مقدار وزنی مواد رد شده از الک 200 نباید از دو سوم مقدار وزنی ردشده از الک 40 بیشتر باشد.
سایر مشخصات
مصالح مورد استفاده برای قشر اساس باید مقاوم و بادوام بوده و مشخصات مندرج در جدول 4-2 را داشته باشد.
جدول 2 مشخصات مصالح اساس
|
ردیف |
شرح |
حد مشخصات |
روش های آزمایش |
|
|
آشتو / بی اس |
ای اس تی ام |
|||
|
1 2 3 4 5 6 7
8 |
نشانه خمیری حد روانی ارزش ماسهای پس از کوبیدگی درصد سایش با روش لوسآنجلس درصد افت وزنی با سولفات سدیم سی بی آر – درصد درصد شکستگی در دو جبهه – مانده روی الک 5/9 میلیمتر درصد ضریب تورق مصالح |
حداکثر 4 حداکثر 25 حداقل 40 حداکثر 45 حداکثر 12 حداقل 80
حداقل 75 حداکثر 35 |
90 T 89 T 176 T 96 T 104 T --
- 812. B.S |
4318 D 4318 D 2419 D 535 C 131 C 88 C 1883 D
2158 D
|
(1) با تراکم به روش 1557 ASTM D ، و رعایت بند 2-4 از فصل دوم برای تعیین سی بی آر در رطوبت بهینه یا اشباع
5-مصالح اساس ماکادامی
مصالح مصرفی برای اساس ماکادامی از سنگدانه های درشت و ریز بشرح زیر تشکیل می شود:
مصالح درشت دانه
از شکستن سنگ کوهی یا قلوه سنگ های درشت رودخانه ای تهیه می شود. سنگ ها باید کاملاً سخت، محکم، با دوام و عاری از لای، رس و یا مواد مضر و زاید بوده و با مشخصات زیر مطابقت داشته باشد.
الف) دانه بندی با روش آشتو 27- T تعیین می شود و باید با یکی از ردیف های جدول 4-3 مطابقت داشته باشد.
مدیریت، نظارت و اجرای نقشه های ساختمانی (اسکلت فلزی)
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 47 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 63 |
مدیریت، نظارت و اجرای نقشه های ساختمانی (اسکلت فلزی)
فهرست مطالب
|
عنوان
|
|
فصل اول |
|
مقدمه |
|
شرح: مدیریت کارهای ساختمانی |
|
فصل دوم |
|
محل احداث پروژه |
|
انواع نقشه های ساختمانی |
|
روش های اجراء |
|
روش های انبار و نگهداری مصالح ساختمانی |
|
ساختمانهای اسکلت فلزی |
|
اجرا تشکیل دهنده ساختمان های فلزی |
|
ستون |
|
دسته های اتصال |
|
چگونگی اتصال تیر به ستون |
|
نکاتی در مورد ساخت تیرها |
|
وصل تیرهای سراسری |
|
وصل نمودن دو نقطه تیرآهن به همدیگر |
|
تیرچه |
|
پروفیل های اتصال و میل مهار |
|
بادبند |
|
پله |
|
سقف تیرچه بلوک |
|
فصل سوم |
|
مزایای و معایب ساختمان فلزی |
|
مراحل کامل اجرای یک پروژه ساختمانی |
|
نکات اجرایی در اجرای ساختمان |
|
ضمائم |
مقدمه:
اجرای ساختمانی اسکلت فلزی به آگاهی از یکسری مسائل فنی که به علم رشته های مختلف ساختمان بستگی دارد، نیازمند است.
بدیهی است عدم توجه به مسائل تئوری معماری، محاسباتی و تأسیساتی در اجرا و ساخت اشکالات را در پی خواهد داشت که به زودی به تعمیر ساختمان منتهی خواهد شد، که باید در اسرع وقت ساختمان را به وسیله تعمیر محافظت کنیم و ضمن اجرای اصولی تعمیر، عمر مفید ساختمان را تداوم بخشیم. چرا که در بعضی مواقع، اشتباه در تعمیر ساختمان خسارت مالی و جانی جبران ناپذیری در بر خواهد داشت.
چگونگی انجام کارهای ساختمانی:
شرح:
روشهای اصلی ساختن تسهیلات در شکلهای ذیل نشان داده شده اند. این روشها به شرح زیرند:
1- نیروی کار ساختمانی کارفرما (انجام کار توسط خود کارفرما)
2- مدیریت کار ساختمانی توسط کارفرما
الف) استخدام اعضای خود سازمان برای انجام کار (امانی)
ب) انجام کار توسط پیمانکار های جزء
توجه: می توان یکی از دو روش (الف) یا (ب) و یا هر دو آنها را به کار گرفت
3- انجام کار ساختمانی توسط پیمانکار عام.
4- قرار داد کار ساختمانی از طراحی تا اجرا یا قرار داد طرح- ساخت (کلید رد دست).
5- مدیریت حرفه ای کار ساختمانی
شکل 4: انجام کار ساختمانی با به کارگیری موسسه طرح - ساخت
بسیاری از سازمانهای صنعتی بزورگ، و شماری از ادارات دولتی، خودشان نیروی کار ساختمانی در اختیار دارند. از این نیروها، در درجه اول، برای انجام تعمیرات، نگهداری، و کارهای تعویضی استفاده می شود. اما چنین نیروهایی معمولاً صلاحیت و توانایی اجاری پروژه های ساختمانی جدید را نیز دارند(شکل1). کارفرما ها غالباً، از کارکنان ساختمانی خود برای مدیریت کار ساخمانی جدیدشان استفاده می کنند(شکل 2).
این نیروی کار ممکن است کارکنان باشند که کارفرما آنها را مستیماً استخدام می کند و یا ممکن است که خود کارفرما به صورت پیمانکاری عام عمل کرده و با پیمانکار تخصصی قراردادهای فرعی امضاء کند.
احتمالاً انجام کار ساختمانی توسط پیمانکاری عام با یک قرارداد اصلی متداولترین روش ایجاد تسهیلات ساختمانی است(شکل 3).
در اینجا فقط اشاره می کنیم که کاربرد دو روش جدید در ارائه خدمات ساختمانی رو به ازدیاد است:
الف) روش طرح – ساخت (یا کلید در دست).
ب) روش به کارگیری مدیریت حرفه ای در امور ساختمانی.
مفهوم کار ساختمانی به روش طرح – ساخت یا کلید در دست (شکل 4) این است که کارفرمایی با موسسه ای قراردادی می بندد که طبق آن، موسسه طرف قرارداد هم طراحی و هم ساختن تسهیلاتی را به عهده می گیرد که نیازهای خاصی را (معمولاً از نظر اجرایی) برآورده کند. غالباً موسساتی این گونه قراردادهای را تقبل می کنند که در نوع خاصی از ساختمان تخصص دارند و نیز طراحیهایی استاندارد دارند ه آنها را مطابق با خواستهای کارفرما تعدیل می کنند.
چون هر دو کار طراحی و ساخت را یک سازمان انجام می دهد، مشکلات هماهنگی در کار به حداقل می رسد و کار ساختمانی می تواند قبل از کامل شدن طرح نهایی شروع شود. (در روشهای ساختمانی مرسوم، این امکان نیز وجود دارد که کار ساختمانی قبل از کامل شدن طراحی شروع شود. در این حالت قرارداد کار ساختمانی بر مبنای تادیه هزینه خواهد بود. این روش ساخت را روش «مسیر سریع» می گویند.) این معایب اصلی روش طرح – ساخت مشکل بودن ایجاد رقابت بین تأمین کنندگان و پیچیدگی در ارزیابی طرحهای پیشنهادی آنهاست.
به کارگیری مدیریت حرفه ای کار ساختمانی (شکل 5) برای ساخت تسهیلات نیز تا اندازه ای با روش اسختمانی مرسوم تفاوت دارد. در این حالت، مدیرتی ساختمانی مانند نماینده کارفرما عمل کرده و هر دو قسمت طراحی و ساخت پدیده تسهیلاتی مورد نظر را اداره می کند. کارفرما برای طراحی، ساخت و مدیریت ساختمانی پروژه سه قرارداد جداگانه می بندد. اتخاذ این شیوه در کار ساختمانی به دلیل ایجاد هماهنگی نزدیک بین کار طراحی و کار ساختمانی امکان صرفه جویی در وقت و هزینه را ایجاد می کند. هر چند، مخالفان این روش متذکر می شوند که مدیریت کار ساختانی مسئولیت مالی کمی می پذیرد و یا حتی هیچ مسئولیت مالی در قبال پروژه ندارد و نیز اینکه هزینه خدمتی که او ارائه می کند، هر گونه صرفه جویی حاصل از بهبود هماهنگی در کار طراحی و کار ساختمانی را بی ثمر می کند.
ــــــ ارتباط پیمانی
----- ارتباط مدیریتی (عامل کارفرما)
شکل 5: اجرای کار ساختمانی با به کارگیری مدیریت حرفه ای
طراح، محاسبه و پیمانکاری ساختمان:
در شناسنامه ساختمان، بخش مربوط به سابقه کار افراد زیر وجود دارد:
الف) طراح ساختمانی (یعنی مهندس معماری)
ب) مهندس محاسب
ج) سازندگان و مجریان کارگاه که شامل:
پیمانکار، مهندس، سرپرست کارگاه، تکنسین، معماری و به طور کلی افراد مسئول بخشهای فنی در تعدادی محدود و یا کسانی می باشد که در امر احداث ساختمان از شروع کار و یا قسمتهایی از اجرای آن شرکت موثر داشته اند. در این بخش آدرس کار (شرکتها) شماره تلفن آنها ثبت می شود. در صورت بروز اشکال از نامبردگان که با جزء جزء اجرای ساختمان آشنایی کامل دارند، کمک گرفته می شود تا تعمیرات اصولی با توجه به نقشه های موجود به شکل کامل انجام می شود به طور کلی شناسنامه ساختمان در هنگام خرابیها و تعمیرات از جهات بسیار مفید است و با کمک ها و راهنماییهای آن، تعمیرات در زمان کوتاه و با صرف هزینه کم انجام می شود.
محل احداث ساختمان:
مطالعاتی که قبل از شروع کارهای در رابطه با محل ساختمان باید انجام شود، مسائلی مانند اثرات جوی، بارندگیها، تغییر درجه محیط که بخصوص در فصول سرد و یخبندان تأثیرات نامطلوب و مخرب در مصالح، اجزا و قسمتهای ساخته شده بنا می گذارد.
قابل توجه اینکه، در هر راه اندازی مجدد و تا جا افتادن کارگاه از جهات مختلف، اشکالاتی فراوان وجود دارد،از جمله مسائل فنی، جمع آوری کارگردان مورد نظر بخصوص در برداشتن هزینه بیشتر که اولاً: باعث تأخیر در تحویل بنا ی شود؛ ثانیاً: قیمت تمام شده ساختمان را افزایش می دهد.
قبل از شروع یک طرح ساختمانی کوچک یا بزرگ، باید مقاومت زمین زیر پی جهت دیوارها برای طراح مشخص شود تا بتوانند بر مبنای آن محل ستونها، دیوارها و در مجموع طرح را به وجود آورد، معمولاً زمینهای مرغوب، رنگ سبز تیره با دانه های خاک متراکم و چسبندگی زیاد دارند.
انواع گوناگون زمین ماسه ای، رسی، دج، سنگی و یا مخلوط نامتناسب هستند.
اکثر زمینهای ایران از انواع زمینهای رسی است. این زمینها مقاوم هستند و چنانچه خاک ریز دانه و درشت دانه ماسه در آنها وجود داشته باشد. قابل اطمینان خواهد بود. در بعضی موارد بنا روی زمینهای شیب دار رسی احداث می شود، در این حالت باید به اصول پایداری بنا توجه شود تا در موقع حرکت زمین خطر رانش به وجود نیاید.
زمینهای دج نیز ترکیبات کامل، متراکم و قابل اطمینان دارند که بناهای مرتفع را می توان روی آن احداث کرد.
به طور کلی زمین لایه ها و موارد متشکله مختلفی دارند که هر لایه آن مورد آزمایش قرار گیرد، در بناهای معمولی، از طریق چاه کنی و خروج لایه های خاک می توان از نوع زمین آگاه شویم، اما جهت احداث های بناهای مرتفع، با گمانه زدن (سونداژ) از لایه های مختلف پی سازی و احداث بنا انجام شود.
در بعضی موارد، زمین مورد نظر ماسه ای و یا از نوع خاک دستی است. در این حالت، پی کنی تا سطح زمینهای سخت پیشروی می کند و با پی سازی اصولی و در صورت نیاز پی های صفحه ای احداث می شود.
به طور خلاصه، شناخت خاک زمین جهت عملکرد طراح و محاسبات از مسائل اولیه و بسیار مهم برای ساخت یک بناست که بی توجهی به آن، مشکلات و خسارات زیادی به بار می آورد.
انواع نقشه های ساختمانی:
نقشه های اولیه معماری که بنا را به شک لسه بعدی (پرسپکتیو) نشان می دهد، برای تفهیم به مجریان بسیار سودمندند. معمولاً نقشه های فنی و اجرایی در سه فاز تهیه می شود:
الف) نقشه های معماری:
مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 40 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 33 |
مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
مقدمه :
در زندگی روزانه ،هر یک از ما به نحوی با رفت و آمد سئ و کار داریم خواه بصورت یک عابر پیاده خواه به صورت راننده و یا استفاده کننده از وسایل نقلیه عمومی و خصوصی ،به هر حال حسن این مساله ، محشور بودن با مساله و مشکلات است ولی باید دانست که میان درک مشکلات وپیاده کردن راه حل های مناسب ،برای ان ها فا صله قابل ملاحظه ای وجود دارد.
مدت مدیدی است که از هرسو مشکلی به نام ترافیک در شهرهای بزرگ مطرح است وراه حل های عجیب وغریب وزیادی جهت رفع آن ارائه می شود ولی به زودی متوجه خیالی بودن آن شده وبه راحتی کنار گذاشته می شود .
پیشرفت های عظیم علمی و تفکیک های جدید ، پیاده کردن راه حل برای مشکلات ترافیک نیازمند اطلاعات ودانش و بینش خاصی است . این تحقیق در صدد آن است تا نشان دهد چه عواملی در ایجاد ترافیک خیابان کوهسنگی به عنوان یک شریانی درجه ی 2 موثر است وپس از برداشتن این مشکلات با توجه به مطالعات کتابخانه ای انجام شده راه حلهایی در چهارچوب این تحقیق ارائه
می گردد.
طرح مسئله
1- چگونگی ایجاد ترافیک با توجه به توسعه ی راهها در شهر ؟
2- معیارهای برنامه ریزی در سیستم حمل ونقل چیست ؟
3- نمونه های راهکارها به کارگرفته در جهت مهار ترافیک در کشورهای مختلف چگونه است ؟
4- مفهوم معبر چیست؟
5- ارائه راه حل برای مشکلات ترافیکی محدوده یمورد مطالعه چیست؟
6- ارائه راه حل برای مشکلات ترافیکی در محدوده های مورد مطالعه؟
خلاصه
تخصیص فضا به کاربریهای آموشی یکی از موضوعات مهمی است که در برنامه ریزیهای شهری مورد توجه می باشد. به دلیل حساسیت کاربریهای آموزشی از نظر مسایل مختلف محیطی ، نحوه ی تخصیص کاربریها از اهمیت زیادی برخوردار است. در مقاله ی حاضر با تشکیل پایگاه اطلاعاتی منطقه ی 7 آموزش وپرورش تهران از متغیر های تاثیرگذار از جمله جمعیت ; کاربری مطلوب شهری ومکان مدارس موجود ; عامل سازگاری ومطلوبیت این مکان ها با بهره گیری از تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی ( ساج ) مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که توزیع فضا های آموزشی از توزیع موزونی برخوردار نبوده ونیازمند سامان دهی مکان های فعلی واحداث 21 مکان جدید آموزشی بادر نظر گرفتن استانداردهای لازم می باشد.
مقدمه
کابری های متنوع در شهر بخصوص کابری هایی با تقاضای بیشتر مانند کاربری های آموزشی به دلایل زیادی مانند عدم هماهنگی نهادهای اجرایی شهر ، مشکلات مالی بخش آموزش وپرورش وعدم آشنایی مسوولین با موازین علمی مکان یابی در پاسخ گویی به نیازهای جمعیت دانش آموزی با مشکلات زیادی مواجه هستند . این مساله در مناطق شهری بزرگ به دلایل متنوعی مانند تراکم بالای جمعیتی ، قرارگیری کاربری های مزاحم – مراکز نظامی ، صنعتی ، بزرگراه ها وراه های عبوری اصلی – باشدت بیشتری مطرح بوده واین مسئله موجب عدم دسترسی بهینه دانش آموزان به فضاهای آموزشی و همجواری باکاربی های نامطلوب ودر نتیجه افت کیفیت تحصیلی می شود.
به طور کلی هدف از مکان یابی فضاهای آموزشی به حداکثر رساندن دسترسی ها یا به حداقل رساندن سفرهای درون شهری برای جمعیت استفاده کننده از این خدمات می باشد، بطوری که هیچ یک از دانش آموزان با توجه به مدارس مورد تقاضای خود مسافت بیشتری را نداشته باشند.
رسیدن به این هدف مستلزم توزیع فضایی مناسب این مراکز در سطح شهر می باشد.
کاربری های خدمات شهری جهت ارائه تهسیلات بهتر برای شهروندان نیازمند یک سری اصول وقواعد علمی مکان یابی می باشند. این موازین ، مکان یابی بهینه کاربی ها از لحاظ شعاع دسترسی ، سازگاری همجواری های مختلف، سنخیت کاربری ها با یکدیگر وآستانه هر کدام از آن هارا مورد تایید قرار می دهد. کاربری های آموزشی نیز به لحاظ اهمیت کارکردشان ، نیازمند رعایت ضوابط ، اصول ومعیار های برنامه ریزی کاربری زمین در مکان یابی مراکز آموزشی می باشند ، لیکن اعمال چنین معیارهایی برای مکان گزینی مراکز آموزشی به ویژه مراکز آموزشی شهرهای بزرگی نظیر تهران نیازمند حجم وسیعی از اطلاعات فضایی ، مکانی وتوصیفی می باشد که تلفیق وتجزیه وتحلیل آن ها تنها با استفاده از ابزارهای جدید در شهر سازی وبرنامه ریزی شهری همچون ساج امکان پذیری می باشد.
امروزه بر عموم متخصصان ومدیران شهری مشخص گردیده است که مدیریت واداره امور مختلف شهرها با ابزارهای سنتی غیرممکن می باشد. اهمیت استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی شهری با گسترش بسیار وسیع شهرها وافزایش سرسام آور حجم اطللاعاتی که باید برای مدیریت شهری پردازش شوند روشن شده است . استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مطالعات شهری ومکان یابی مراکز خدمات در شهر ، اندک زمانی است که اطلاعات در جهان وکشور ما توسط متخصصین متداول شده است ولی در عین حال دامنه فعالیت وکاربری آن خیلی سریع وفشرده در محافل علمی بکار گرفته شده است . در زمینه ی استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی و مدل های مختلف آن مانند مدل تعیین مناطق حاشیه ای وشبکه در مکانیابی وتعیین موقعیت مکانی مطلوب ، تجارب مختلفی وجود دارد ، از جمله در شهر کپنهاک دانمارک برای تحلیل ومکان یابی مراکز آموزشی از مدل شبکه استفاده شده است] 1 [ در این مطالعه ابتدا محل سکونت دانش آموزان ( بلوک مسکونی ) ، محل تحصیل آنها (مدرسه مورد نظر ) وشبکه های دسترسی اصلیوفرعی در نقشه های با مقیاس 5000/1 مشخص گردیده است. همچنین اطلاعات در زمینه میانگین تعداد ماشین های در حال عبور از تقاطع ها ، سرعت متوسط وسایط نقلیه ، حجم ترافیک ، عرض پیاده روها، مسیر چهارراه ها یا میادین ، تسهیلات گذرگاه ها مانند چراغ های راهنمایی و … جمع آوری گردیده است ، سپس با استفاده از توابع تحلیلی سیستم اطلاعات جغرافیایی ( ساج) به تحلیل ومکان یابی این مراکز با توجه به شبکه های ارتباطی ومعیارهای انتخاب شده پرداخته شده و بهترین وکوتاهترین مسیرها از منزل تا مدارس مشخص گردیده است . با توجه به مسیرها وراههای انتخاب شده مکان های بهینه برای ایجاد مدارس در سطح شهرتعیین شده است.
تاریخچه شهر مشهد
مستشرقین ، تاریخ نگاران وپژوهندگان ایرانی وخارجی بسیاری ، تحولات تاریخ پر فراز ونشیب توسعه ی شهری مشهد – که مملو از رویدادهای تامل برانگیز است – را در کتب تاریخی ورسالات پژوهشی ، به ثبت رسانیده اند برای مثال در یکی از همین حوادث تلخ تاریخی در قرن هفتم هجری سناباد توسط لشکریان متجاوز مغول کاملا " ویران می شود ولی با همت وپشتکار مردم ، در زمانی نه چندان طولانی مجدد بازسازی می گردد .
همچنین به دنبال ویرانی شهر های آباد آن زمان – مانند طوس و نیشابور – بر اثر حملات وحشیانه بی وقفه مغولان ، ودر نتیجه مهاجرت مردم این دو شهر به نوغان وسناباد ، رشد و گسترش هرچه بیشتر شهر مشهد ، شتاب فزاینده تری می گیرد به طوری که در قرن هشتم هجری به گفته "حمدالله مستوفی " ، مشهد به شهری کاملا" بزرگ تبدیل شده است .
از طرفی با رسمیت یافتن مذهب شیعه در دوران صفویه شهر مشهد با توجه به وجود حرم مطهر امام رضا (ع) به عنوان مرکز ثقل فعل وانفعالات جمعیتی ، رونق بازهم بیشتری می یابد ودر دورانهای بعدی –افشاریه وزندیه – بی وقفه بر رونق و وسعت آن افزوده می شود .همچنین درعصر قاجاریه وپهلوی نیز ، بامرمت ونوسازی ابنیه قدیمی وایجاد ساختمان های جدید وترمیم شبکه های تردد ، گسترش کالبدی – فضایی شهر مشهد ، البته با کیفیتی جامع تر ، تداوم می یابد . توسعه وگسترش کیفی وکمی مشهد –به خاطر وجود مرکز ثقلی هم چون حرم مطهر امام رضا ( ع) – که بی وقفه سیر صعودی خود را حفظ کرده، با پیروزی انقلاب اسلامی ، شتاب بیشتری می گیرد .
الگوهای پیشین توسعه شهری مشهد
در پی کندوکاو وپژوهش در روند تاریخی شکل گیری وانجام تدریجی بافت های شهری مشهد در دوران اولیه رشد آن ، ومطالعه تطبیقی آن با دیگر الگوهای توسعه ی شهری در ممالک اسلامی ، به روشنی می توان انطباق وهم سویی این الگوی شهری با الگوهای شهرهای اسلامی را ملاحظه کرد به طوری که بافت طبیعی وار ودرهم تنیده ، که شبکه گذرهای پرپیچ وخم آن دریک نظام کلی شعاعی ، متمایل به مرکز شهر – ومجموعه ی حرم مطهر – قرارگرفته ، به طرز محسوسی قابل رویت واثبات است .
بدین سان رشدوتوسعه ی شهر مشهد تادوران صفویه ، برپایه الگوی تاریخی شکل یابی آن – حول محور بسته ی مرکزی – ادامه یافت . اولین مداخلات عصر صفوی نیز بااحداث خیابانی شرقی – غربی که از جوار صحن عتیق ولبه ی حرم مطهر می گذشت ، تغییری محسوس در گرایش رشد بافت به وجود آورد و حرکت آتی رشد شهر مشهد را به آن مشروط ساخت .
تکامل حرکت اولیه ، موجب تغییر تدریجی الگوی بافت ، از شعاعی ، به ترکیبی از " شعاعی – خطی " گردید که در کنار سایر عوامل موثر ، گرایش رشد شهر را به سمت غرب ، هدایت وجهت داد0
هم چنین از سال 1310 ، باازمیان رفتن حصار دور شهر و ارگ دولتی ، واحداث خیابان امام خمینی ( پهلوی سابق) ، سیمای شهر مشهد دچار تغییر و تحولاتی شد، وچنانکه ملاحظه می گردد رشد شهر در سال های بعدی به طور عمده به سمت غرب و بر مبنای الگوی " خطی" تداوم یافت 0 پیداست که هم اکنون ، شهر مشهد از امتزاج دو الگوی توسعه ی شهری ( مرکزی – شعاعی وخطی ) پیروی می کند ، به شکلی که الگوی مرکزی – شعاعی در بافت قدیم وتاریخی شهر قابل تشخیص است والگوی خطی ، مبین توسه وگسترش بخشهای جدید می باشد . این دوگونگی الگوی توسعه ی کالبدی وحضور همزمان هر دو ، نوعی نظام فضایی دوگانه ، را سبب شده است که در بافت قدیم، توسعه ی کالبدی شهر بر پایهی مرکزیت مجموعه حرم مطهر حضرت رضا (ع) قرار گیرد ودر بافت جدید برمبنای سازمان فضایی محوری !
نقشه های شماره ی 1تا4 رشد شهر را در سال های مختلف نشان می دهند .
نقشه شماره 3 نشان دهنده توسعه دوگانه بافت شهری مشهد می باشد.
رشد جمعیت ووسعت شهر
مساحت وجمعیت شهر مشهد در سالهای گذشته با نرخ بسیار بالایی رشد کرده است . جمعیت شهر طی سه دهه ی گذشته هر ده سال یکبار دو برابر شده ومساحت آن تنها در دهه ی 65-55 ، به سه برابر سال های قبل از آن افزایش یافته است .
گنبد در معماری ایران
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 32 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 26 |
گنبد در معماری ایران
گنبد در معماری ایران
تعریف هندسی گنبد
در تعریف هندسی ، گنبد مکان هندسی نقاطی است که از دوران چِفدی مشخص حول یک محور قائم به وجود می آید . اما در زبان معماری : گنبد پوششی است که بر روی زمینه ای گرد برپا شود .
گنبد از سه قسمت تشکیل شده است:
1ـ گنبد خانه یعنی زمینه گنبد
2ـ بَشن = هیکل یعنی قسمتی که روی زمینه ته رنگ به صورت مکعب بالا می آید و یک یا دو طرف آن باز است ( در گنبدهای قبل از اسلام هر چهار طرف به دهانه های باز منتهی می شد . )
3ـ چپیره = جمع شده
از آنجائیکه در معماری ایرانی به ندرت به ته رنگ گرد بر می خوریم و معمولاً قسمت انتهائی بشن به شکل ، مربع و گاهی مستطیل است با چپیره کردن آنرا تبدیل به دایره می کنند بعد گنبد روی آن سوار می شود . به همین دلیل مرحله چپیره شدن در گنبدسازی شایان توجه است زیرا امکان داشتن زمینه گرد است که اجرای نهایی پوشش گنبد را میسر می سازد .
معمولاً در نقشه هائی که پوشش به صورت گنبد طراحی می شود زمینه را به شکل مربع در نظر می گیرند تا به سادگی بتوان آنرا تبدیل به 8 و 16 و 32 و بالاخره دایره کرد .
گنبد سازی در ایران به ندرت روی زمینه مستطیل نزدیک به مربع هم اجرا شده است در این صورت مستطیل تبدیل به 6 و 12 و سپس بیضی نزدیک به دایره می شود و گنبد روی بیضی قرار می گیرد .
به این نوع گنبد که مقطع افقی آن به جای دایره بیضی است کمبیزه گفته اند . از نمونه های این نوع گنبد با ته رنگ بیضی مسجد حاج رجبعلی تهران و امامزاده زید بن علی در ورامین قابل ذکرند .
چپیره
چپیره سازی در گنبد به دو بخش عمده تقسیم می شود :
ـ گوشه سازی = گوشه بندی
ـ شکنج = چین و چروک
ـ گوشه سازی یا گوشه بندی یعنی ساختن و تبدیل کردن شکل چهار گوشه بشن به هشت گوشه و به ترتیب 16 و 32 و 64 گوشه و بالاخره دایره و با تبدیل کردن شکل مستطیل نزدیک به مربع به 6 و 12 گوشه و بالاخره بیضی است . در حالت اخیر مستطیل بشن باید نسبت اندازه های اضلاعش طوری باشد که به راحتی قابل تبدیل به شش گوشه شود مثلاً نسبت 4 و 4/3 قابل تقسیم است . البته با استفاده از کاربندی انواع زمینه های مرسوم در معماری ایرانی را می توان به نحو مطلوب تبدیل به دایره کرد که در مباحث آینده جداگانه بررسی خواهد شد .
گوشه سازی خود شامل دو بخش است :
1- اسکنج یا سِکُنج
2- ترمبه یعنی جمع شده
اولین گوشه سازیها توسط چوب انجام شده و حتی خود گنبد هم با چوب اجرا گشته است . بهترین موارد مثال را در ابیانه می توان دید .
دراراک هم در کاروانسرای حاج علیقلی نمونه دیگریست . کاروانسرای کاشانی هم ( در اراک ) به هـمین طـریقه سـاخته شده است . طـرز اجـرا چنین بوده که چـوبها را در گوشـه های بـشن سوار می کردند و هـمین طور روی هم می چیدند تا مثل سبد جمع می شد و به صورت گنبد چوبی در می آمد .
در معماری ارمنی از این نوع گنبد زیاد به چشم می خورد . فضای زیر این گنبدها را معمولاً بزرگترین اطاق تشکیل می دهد . در خانه های روستائی نیز پوشش بزرگترین اطاق که معمولاً تنور هم در آن قرار دارد به صورت گنبد چوبی است .
چوبهای موجود در ایران از استحکام کافی برخوردار نیست و معمولاً برای پوشش دهانه های 5/2 تا 3 متر به کار می رود به همین دلیل در معماری پیشین ایران در زمان هخامنشیان برای پوشش تخت جمشید از جبل عامل لبنان درختهای کنار بسیار قطور و مرتفع را آوردند . چون این حمل و نقل چوبها مستلزم هزینه ای سنگین بود در دوران اشکانی این کار متروک شد و به جای پوشش تخت از پوشش سغ استفاده کردند .
متاسفانه از معماری دوران اشکانی که در واقع پوشش سغ آغاز می شود در داخل ایران نمونه ای بجای نمانده است . در خارج از محدوده ایران کنونی به یکی دو نمونه از پوشش سغ بر می خوریم که یکی hattra یا الحضر است و دیگری کاخ آشور و ایندو نیز چهره روشنی از چگونگی پوشش به دست نمی دهند .
در بازه هور خراسان بین خواف و نیشابور گنبدی دیده می شود که گوشه سازیهای آن با چوب ساخته شده و خود گنبد با سنگ لاشه . بنا متعلق به اواخر دوران اشکانی یا اوایل ساسانی است و در مجموع ناچیزتر از آنست که ما را به قضاوتی کلی در این باب رهنمون شود . لذا از گنبدهائی که همه مصالح آن از چوب بوده فقط خاطره هائی باقیست . شاید ابیانه بهترین تجلی گاه آن باشد .
گوشه سازی با چوب نیز به تدریج در بسیاری از نقاط ایران متروک شد و علت عمده و اصلی آن موریانه خیز بودن زمین های ایران داخلی ( ایرانشهر ) بوده و هست .
قدیمیترین نمونه بجای مانده از گوشه سازی با چوب در بازه هور است که قبلاً اشاره شد .
در فهرج یزد هم با اینکه منطقه به شدت موریانه خیز است ( احتمالاً به علت رواج چوب در منطقه شهدای فهرج ) زیارتگاهی به چشم می خورد که گوشه سازی پوشش آن ، از چوب بوده است .
چوب گوشه ها توسط موریانه به کلی از بین رفته ولی خشت های پشت آن به نحو معجزه آسایی باقی مانده است و از خود گنبد نشانی دیده نمی شود .
در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم در منطقه خراسان حدود مشهد و طوس و اطراف آن و در مناطق کوهستانی کرمان که موریانه کمتر است استفاده از پوشش چوبی رواج می یابد .
نمونه این گوشه سازی با چوب بقعه شاه نعمت الله ولی در کرمان است و در این بنا برای گوشه سازی با یک تخته ، شانزده ضلعی را به 32 ضلعی تبدیل کرده اند . در گنبد هارونیه طوس نیز همین عمل تکرار شده است . در مسجد جامع قزوین از تخته استفاده کرده اند ( گنبد قدیمی مسجد ) .
با اینحال نمونه های فوق انگشت شمارند و باید گفت که به علت اشکالات گوناگون استفاده از چوب منسوخ می شود .
بطوریکه گفته شد نوع اول گوشه سازی اسکنج است . اسکنج متشکل از دو طاق اریب است که همدیگر را در یک نقطه قطع کرده باشند . شیوه زدن طاق ممکن است بصور مختلف رومی ، ضربی ، چپیله ( لاپوش و تیغه ای ) باشد در هر حال تقاطع دو طاق این نوع گوشه سازی را به وجود می آورد . ذکر این نکته ضروری است که بارهای وارد بر گنبد به این گوشه ها منتقل نمی شود . به همین دلیل هم ، نوع اجرای گوشه سازی تأثیری در چگونگی افزیر گنبد ندارد .
ترمبه = سرمبه = سلمبه
نوع دوم گوشه سازی به صورت ترمبه است در هیچ یک از لغت نامه های ایرانی به کلمه ترمبه بر نمی خوریم . لغتی به صورت ترکیب طاق و طرمب آمده است که معنای آنرا پشت هم اندازی و طاق روی طاق سوار کردن نوشته اند حال آنکه خود لغت ترمبه به معنی ، یک چیز جمع شده ، عمده ، پیش آمده ، تریده ( به طرف جلو سریده شده ) است . در واقع ترمبه همان معنی اسکنج را دارد که کنج پیش آمده باشد .
ترمبه بر عکس سکنج به چهار طریقه پوشش می شود : 1ـ گوشه سازی با چوب به شکل جلو آمده که حالت خاص و استثنائی ترمبه تلقی می شود . و سه طریق دیگر به شکل سغ یعنی پوشش منحنی شکل است که شامل فرمهای زیر می شود :
1ـ فیلپوش
2ـ ترمبه پتگین = پتکین patkin
3ـ ترمبه پتگونه یا پتکانه ( پتکانه صحیح تر است )
فیلپوش
برای اجرای فیلپوش مثل صدف حلزون از گوشه ( نقطه صفر ) شروع می کنند و لایه های طاقی را روی همدیگر می پوشانند و سوار می کنند تا به حد مطلوب برسد ( یعنی منتهی به جائی شود که مربع را تبدیل به هشت ضلعی می کند ) .
در واقع فیلپوش به پوشش گوشة دیوار که از کنج شروع می شود و بین دو دیوار متقاطع قرار می گیرد اطلاق می شود . در قلعه دختر فارس ترمبه گنبد را به شکل فیلپوش زده اند ، نمونه خوب دیگر که هم اکنون نیز قابل مشاهده است ، گنبد کوچک بی بی شهربانو نزدیک ری است ، بنا تعلق به دوران آل بویه دارد . زیر گنبد کوچک را با لایه های آجری مثل چپیره روی هم چیده اند تا به نقطه مورد نظر برسند .
در بناهای قرون پنجم و ششم این نوع گوشه سازی معمول بوده است . در مسجد جامع شیراز متعلق به دوران صفاری انواع ترمبه ها اجرا شده بود ولی متأسفانه تمام بنا نوسازی شده و اثری از معماری قدیمی دوران اصلی برجای نمانده است . تنها ماخذ ، عکس های قبل از خراب کردن مسجد است که در کتاب پوپ آورده شده است .
نمونه دیگر به صورت چهار تا چفته در قسمت روبروئی شبستان مسجد جامع فهرج متعلق به نیمه اول قرن اول هجری است . گوشه سازی ترمبه است و اجرای روشنی است بر اینکه چگونه خشت ها را رویهم چیده اند تا شکل فیلپوش بدست آید .
کاربرد پوششهای صنعتی در نفوذناپذیری بتن
| دسته بندی | عمران |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 39 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 23 |
کاربرد پوششهای صنعتی در نفوذناپذیری بتن
کاربرد پوششهای صنعتی در نفوذناپذیری بتن
در کنار روشهای متداول برای جلوگیری از نفوذپذیری و خوردگی بتن و آب بندنمودن آن چون استفاده از سیمانهای پوزولان طبیعی و مصنوعی، میکرو سیلیس، حفاظت کاتدی، پوشش آرماتور ها با رزین اپوکسی، استفاده از ورقهای محافظ آلیاژی، آرماتورهای آلیاژی و کامپوزیت و ورقه های، کاربرد ژئوسنتتیک ها استفاده از پوشش بتنی محافظ و بتن پلیمری، یکی از روشهای مقرون به صرفه و مؤثر استفاده از پوششهای صنعتی است، در این نوشتار به بررسی تأثیر برخی از پوششها در کاهش نفوذ برخی از یونهای مضر چون کلر و سولفات می پردازیم.
مقدمه :
بتن در محیط های خورنده حاوی یون کلر و سولفات به مرور زمان خورده شده و خلل وفرج در آن زیاد می گردد و تصور عمومی بر این است که به دلیل مقاومت بالای آن نیازی به پوشش محافظ ندارد ولی بایستی اذعان داشت که بتن با خواص قلیایی ذاتی در محیط اسیدی به شدت آسیب می بیند و بتن به دلیل شکننده بودن تحت تنشها و ضربات مکانیکی در طی مدت زمان ترک خورده و خرد می شود و زنگ زدگی و خوردگی آرماتورهای بتن در شرایط خورنده محیط به سطوح بتن گسترش می یابد و در میان روشهای فوق الذکر، استفاده از پوششهای صنعتی کار آمد می باشد همواره در ذهن یک مهندس سازه سوالاتی چون
- پوشش صنعتی مناسب بایستی چه مشخصاتی داشته باشد ؟
- چه نکاتی را در هنگام انتخاب یک پوشش باید مد نظر داشت ؟
- چه باید کرد نا پوشش انتخاب شده خواص عالی خود را در طول سالیان حفظ کند ؟
مطرح است.
• عوامل مؤثر در آسیب بتن مسلح در محیط های خورنده :
1- استفاده نادرست از سازه ( بارگذاری بیش از حد، ضربه، خستگی )
2- سایش و فرسایش ( کف ها، زیرسازی ها، موج گیری ها )
3- اثرات محیطی ( حرارت، رطوبت، کربناسیون )
4- مواد اولیه ناسازگار ( مصالح سنگی قابل انقباض، ساختار مرکب )
5- شسته شدن ( حل شدن با جاری خنثی یا قلیایی)
6- حمله مواد شیمیایی ( سولفات ها، اسیدها، اسیدهای آلی، ...)
7- واکنش قلیایی سنگدانه
8- خوردگی فولاد
2- آشنایی با خرابی های شیمیایی ناشی از عوامل محیطی :
1-2- خرابی سولفاتی
سولفاتهای محلول چون سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در اغلب نقاط دنیا به طور طبیعی در آب و خاک وجود دارند. معمولاً خاکها یا آبهایی که دارای چنین سولفات هایی هستند، قلیایی نامیده می شوند. کلیه این سولفاتها برای بتن مضرند.
1-1-2- مکانیزم حمله سولفات ها
سولفات ها ترکیبات مختلف سیمان هیدراته شده را مورد حمله قرار می دهند. سولفات های سدیم و پتاسیم با هــــیدروکسید کلسیم و هــیدروآلومینات کلسیم ترکیب مــی شونـد.
فــعل و انــفعال ســولفات ســــدیم با هیدروکسید کلسیم
و فعل و انفعال سولفات سدیم با هیدروآلومنیات کلسیم
محصولات واکنشهای فوق عبارتند از:
1- گچ که موجب سستی سطح بتن و مقاومت آن شده، به میزان 125 درصد حجم مواد جامد را افزایش می دهد
2- سولفوآلومینات کلسیم که بنام اترینگایت خوانده می شود وباعث افزایش قابل ملاحظه در حجم بتن و در نتیجه ترک و ریزش آن می گردد. میزان افزایش حجم مواد بر اثراین ترکیب به 225 درصد می رسد.
سولفات کلسیم فقط با هیدروآلومینات کلسیم واکنش انجام می دهد که در اثر این واکنش دو شکل مختلف هیدروسولفوآلومینات کلسیم تشکیل می شود:
منوسولفات با مقدارکم
سولفوآلومینات کلسیم یا اترینگایت به مقدار زیاد
2-2- خرابی کلروی
علاوه بر تأثیر کربناسیون، مهمترین عامل زنگ زدگی و خوردگی آرماتور در بتن، وجود یون کلرید در آن است که ممکن است از مصالح آلوده یا مواد افزونی آغشته به کلر یا در اثر نفوذ منابع خارجی مثل محیط دریا وارد بتن گردد. یونهای کلرید تنها درآب وجود دارند از این رو نفوذ کلرید مشروط به حضور آب در سیستم منفذی بتن می باشد. مکانیسم ورود یون کلرید به داخل بتن یا از طریق سیستم مکنده موئینگی است که آب آلـوده به کلـر وارد بتـن میشود، یـا ازطریق نفوذ ساده یونها ( انتشار) در آب راکد، وارد منافذ بتن می گردد. حالت اول مختص بتن های خشک می باشد وآب وسیله ای است که یون ها را در داخل بـتن حمل می کند. درحالت دوم ( انتشار) مختص بتن اشباع شده یا نزدیک به اشباع است ( بتن مغروق) دربتنی که درچرخه متناوب تر وخشک قرار می گیرد هر دو مکانیسم اجرا می شود وبنابراین تحت چنین شرایطی سرعت افزا یش یافته نفوذ یون کلرید وجود دارد.
1-2-2- مکانیزم خرابی کلروی
معمولاً خاصیت قلیایی بالای سیمان پرتلند (PH در حدود 13) منجر به ایجاد لایه محافظ نازک از اکسید فریک Fe2O3 بر روی سطح فولاد می گردد و آن را روئین و درمقابل خوردگی بیشتر محافظت می نماید. اگرچه خوردگی کلاً متوقف نمی گردد، ولـی آهنگ آن بسیار نـاچیز بوده و درحـد قـابل قبول می باشد، تا زمانیکه این لایه روئین کننده فولاد بر روی سطح آن باقی بماند، بتن محیطی ایده آل برای حفاظت فولاد در مقابل خوردگی می باشد. ترکیباتی چون دی اکسیدکربن و یون کلر می توانند باعث تخریب و از بین رقتن این قشر محافظ گردند و میلگردها را در مقابل عوامل تخریبی بدون محافظ بگذارند.
تمام کلریدها در بتن بصورت آزاد نیستند و بخشی از یونها با محصولات هیدراتاسیون سیمان پیوند فیزیکی و شیمیایی برقرار می کنند. بنابراین یونهای کلـــــرید در بـــتن به سه حالت پیوند فیزیکی، شیمیایی و آزاد یافت می شوند محصول هیدرتاسیون و پیوند شیمیایی یون کلر، تمک فریدل می باشد.