مقاله بررسی نظریه شخصیت سالیوان
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 1 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 178 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 33 |
مقاله بررسی نظریه شخصیت سالیوان در 33 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب :
1ـ چکیده
2ـ زندگینامه
3ـ نظریه سالیوان و علم و ارتباطات
4ـ نکات اساسی در نظریه سالیوان
ـ تنشها
الف : نیازها
ب: اضطراب
ـ پویشها
الف : بدخواهی
ب : صمیمیت
ج : شهوت
د : سیستم خود
ـ شخصیت بخشی ها
الف : مادر خوب، مادر بد
ب : شخصیت بخش های من
ج : شخصیت بخش های خیالی
د : دیاگرام توسعة سیستم خود
ـ سطوح شناخت
الف : ابتدایی اندیشی
ب : سطح علت و معلول اندیشی صوری
ج : سطح منطقی اندیشی
5ـ مراحل رشد
الف : نوبادگی
ب : کودکی
ج : دوران بچگی
د : دوران نوجوانی
و : اوایل نوجوانی
ه : اواخر نوجوانی
ی : بزرگسالی
6ـ اختلال های روانی
7ـ روان درمانی
8ـ ارزیابی نظریه سالیوان
9ـ برداشت سالیوان از ماهیت انسان
چکیده :
های استاک سالیوان، اولین آمریکایی که نظریة جامعی ساخت، اعتقاد داشت که افراد شخصیت های خود را در بستر اجتماعی پرورش می دهند. او معتقد بود که انسانها بدون اطرافیان خود و افراد دیگر اصولاً هیچ شخصیتی نخواهند داشت «شخصیت را هرگز نمی توان از مجموعه روابط میان فردی که فرد در آن زندگی می‌کند و در آن موجودیت دارد، جدا کرد» (سید محمدی 1384)
سالیوان تأکید می کرد که مطالعه شخصیت تنها با بررسی روابط میان فردی امکان پذیر است. نظریة میان فردی او بر اهمیت مراحل مختلف رشد یعنی، نوبادگی، کودکی، مرحله بچگی، پیش نوجوانی، اوایل نوجوانی و بزرگسالی تأکید می‌کند. رشد سالم فرد در گرو توانایی او در برقراری رابطة صمیمانه با فردی دیگر است. اما اضطراب می تواند در هر سنی اختلالاتی در روابط بین فردی ایجاد کند. در نظریه سالیوان شاید مهمترین مرحله رشد، مرحله پیش نوجوانی است دوره ای که در آن کودکان برای اولین بار از توانایی ایجاد صمیمیت با اطرافیان خود برخوردار می شوند اما در عین حال هنوز به سنی نرسیده اند که بتوانند رابطه صمیمانه را با تمایلات شهوانی همراه کنند. از نظر سالیوان رشد سالم افراد زمانی تحقق می یابد که بتوانند هم صمیمیت و هم شهوت را به طرف مقابل خود احساس کنند. جالب توجه اینکه روابط سالیوان با اطرافیان خود چندان رضایت بخش نبود. و در کودکی در تنهایی و انزوا به سر می برد. در نوجوانی حداقل به یک دوره اسکیزوفرنی مبتلا شد. و در بزرگسالی از روابط میان فردی سطحی و متزلزلی برخودار بود. با این همه و با وجود این مشکلات میان فردی و یا حتی شاید به علت همین مشکلات سالیوان به شناخت شخصیت انسان کمک شایان توجهی نمود (سید محمدی ـ 1384)
زندگینامه:
هاری استک سالیوان در 21 فوریه، سال1892، در شهر کشاورزی خورویچ، ایالات نیویورک به دینا آمد (Britanica 2004) مادر او الااستک سالیوان، زمانی که با تیموتی سالیوان ازدواج کرد، 32 ساله بود و هنگامی که سالیوان به دنیا آمد 39 سال داشت و چون سالیوان تنهافرزند او محسوب می شد او را لوس و ناز پروده با آورد. پدر سالیوان، تیموتی سالیوان، مردی خجالتی، گوشه گیرو کم حرف بود که هرگز نتوانست رابطه صمیمانه بافرزندش برقرار کند. سالیوان جوان همواره حضور دو مادر را احساس می کرد. یک بار به هنگام غیبت یک ساله مادرش، مجبور بود تحت سرپرستی مادر بزرگ ایرلندی خود قرار بگیرد. و بعد ها هم خاله بی شوهرش در تربیت او به همراه مادرش مداخله می کرد. (سید محمدی 1384)
سالیوان در دوران کودکی خود همبازیها ودوستان همسنی نداشت. البته تعدادی دوست خیالی برای خود تصور می کرد. او بعد از شروع سن مدرسه همواره خود را یک غریبه کاتولیکی، در جامعه پروتستانی تلقی می کرد و از این وضعیت رنج می برد. لهجه ایرلندی او باعث می شد که چندان مورد توجه همکلاسیهای خود قرار نگیرد.
زمانی که سالیوان 5/8 ساله بود با پسر 13 ساله ای آشنا شد که تأثیر بسیاری در زندگی او ایجاد کرد این دوپسر با اینکه از لحاظ سنی باهم تفاوت داشتند اما به دلیل داشتن شباهتهای بسیار یکدیگر، به طرف هم جذب شدند، آنها از لجاظ اجتماعی، عقب مانده، اما از لحاظ عقلانی پیشرفته بودند. هر دو هم بعد ها روانپزشک شدند و هرگز ازدواج نکردند. بعضی معتقدند بین آنها روابط جنسی وجود داشت و البته بعضی ها هم این روابط را منکر می شوند در هر حال این دوستی در زندگی سالیوان بسیار تأثیر گذاشت و او برای اولین بار در دورة پیش نوجوانی توانایی برقراری صمیمیت را تجربه نمود. سالیوان هرگز به کشاورزی علاقه مند نبود و همواره از انجام کار در مزرعه طفره می رفت. او بعد از فارغ التحصیل شدن ازدبیرستان، در سن شانزده سالگی وارد دانشگاه کرنل شد. با این حال پس از یک سال از این دانشگاه محروم شد و بعد سه سال از صفحه روزگار محو شد پری (1982) اظهار داشت که امکان دراد او در این زمان به اختلال اسکیزوفرنی مبتلا شده و در بیمارستان بستری شده باشد. اما در این مورد تردیدهای زیادی وجود دارد. در سال 1911 سالیوان به کالج پزشکی شیکاگو وارد شد و تحصیلات پزشکی خود را در سال 1915 تمام کرد. سالیوان در سال 1921، به بیمارستان الیزابت در واشینگتن دی.سی. رفت و در آنجا فرصت کار کردن با تعداد زیادی بیمار اسکیزوفرنیک را پیدا کرد. او از این زمان به بعد تحقیقات بسیاری در زمینه اسکیزوفرنی انجام داد از جمله این که در یافت گفتار بیماران اسکیزوفرنی وسیله ای برای مقابله کردن با اضطرابی است که از محیط های اجتماعی و میان فردی ناشی می شود.
او پس از مدتی و با یک نارضایتی از بیمارستانی که در آن کار می کرد به نیویورک سیتی نقل مکان کرد. او در نیویورک با چند تن از روان پزشکان و دانشمندان اجتماعی با پیشینه اروپایی آشناشد. از جمله این افراد، کارن هورنای، اریک فروم که همراه با سالیوان، کلارا تامسون و چند تن دیگر گروه زودیاک را تشکیل دادند. این سازمان، سازمانی غیر رسمی بود که اعضای آن به طور منظم گرد هم جمع می شدند تا در باره دیدگاههای جدید در زمینه روانپزشکی و علوم اجتماعی مربوط، با یکدیگر بحث کنند با وجود اینکه روش درمان سالیوان تحت تأثیر فروید قرار داشت، نظریه میان فردی او نه روان کاوی و نه نوفرودیدی بود.
سالیوان در سال 1949 در اجلاس فدراسیون جهانی سلامت روان در آمستردام شرکت کرد. او در 14 ژانویه 1949 چند هفته به (57) پنجاه و هفتمین سالگرد تولدش، هنگام مراجعت به وطن در اتاق هتل پاریس در اثر خونریزی مغزی در گذشت او در آن زمان واقعاً تنها بود. سالیوان از مسایل جنسی خود ناراحت بود و همواره نسبت به ازدواج احساس مرددی داشت.
سالیوان نسبت به مذهب خود هم نگرش تردید آمیزی داشت. با وجود اینکه او این مذهب را ترک کرده بود و دوستان و آشنایان او را فردی غیر مذهبی و حتی ضد کاتولیک می دانستند اما در کمال شگفتی آنها، سالیوان به طور مکتوب در خواست کرده بود که او را طبق مراسم کاتولیک به خاک بسپارند شاید مهمترین خدمت سالیوان به نظریه شخصیت مراحل رشدی است که بسیار مورد تأکید خود قرار داده بود (سید محمدی 1384)
نکته آخر: سالیوان نسبت به همنوع خود بسیار علاقه مند بود واز ناراحتی و دردمندی بیماران خود رنج می برد. و این کیفیت در روش درمانی او کاملاً منعکس شده است. نظریه سالیوان به نامی معروف است که می توان در فارسی از آن به نظریه روانپزشکی تأثیر متقابل اشخاص نام برد. او در این نظریه خود ضمن بیان معنای شخصیت و مراحل مختلف آن دربارة مفاهیم مختلفی از جمله تنیدگی، دلواپسی، خود، خویشتن سخن می گوید. (سیاسی، 1371)
«نظریه سالیوان و علم ارتباطات»
در زمانهای گذشته چندان اهمیت روابط بین انسانها در نظر گرفته نمی شد. اما با گذشت زمان این ارتباطات میان فردی بود که نظر صاحبنظران و متخصصان روانی، را به خود جلب کرد. چرا که تا حدی این مسئله پذیرفته شده که مشکلات و بیماریهای روانی تا حد زیادی ناشی از اختلال در روابط فرد و بیمار با دنیای پیرامون خود است. در اینجا یک دور باطل شکل می گیرد و آنهم به این صورت که از یک سو خرابی حلقه های ارتباطی محیط با فرد، سبب ایجاد اختلال روانی می شود و از طرفی دیگر این اختلالات روانی مانع از برقراری ارتباط موثر فرد با دنیای پیرامون خود خواهد شد. و این دورباطل به گسترش بیماری منجر می شود. بنابراین حتی در مواردی که به نظر می رسد بیماری یک فرد جنبة کاملاً سرشتی دارد اما باز هم می توان نشان داد جامعه و گروهی که که فرد در بین آنها زندگی می‌کند مرکز ناراحتی و اختلال است. سالیوان معتقد است که هر انسانی یک جزء از یک شبکه ارتباطی است وعلت اختلال در رفتارش را باید در این شبکه ارتباطی پیدا کرد. به عنوان مثال، دختری که نظر بد نسبت به مردان دارد و معتقد است مردان جز به ار ضای جنسی خود به چیز دیگر فکر نمی کنند و از این تفکرات خود رنج می برد، به دلیل مشکلات شخصیتی خود به گونه ای عمل می‌کند که نشان دهندة بی بندوباریهای جنسی است ولذا باز هم مردانی به طرف او کشیده خواهند شد که هدفشان صرفاً ارضای غریزه جنسی است. و بدین ترتیب باز هم نظر بد او نسبت به مردان تقویت می شود. سالیوان در تلاش های خود سعی کرده که دانش روانپزشکی را در زمینه بررسی هر چه بیشتر روابط میان انسانها استفاده کند تا آنجا که ممکن است روانشناسی مرضی و روانشانس اجتماعی را به هم نزدیک کند. به عقیده «شانول» و «ویور» ارتباط به کلیه راهها و فنونی گفته می شود که به وسیله آن یک فرد طرف مقابل خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. قسمت اعظم روابط کودک با والدین و اطرافیان خود غیر کلامی است سالیوان اعتقاد دارد که پایه واساس شخصیت انسان به وسیله نیروهای فردی و اجتماعی گزارده می شود و بنابراین در شکل گیری و تداوم شخصیت ارتباط افراد با یکدیگر حرف اول را می زند (ایزدی ـ 1369)
ج : شخصیت بخشی های خیالی
همة روابط بین فردی به افراد واقعی ختم نمی شود. کودکان اغلب برای خود همبازیهای خیالی دارند که نوعی شخصیت بخشی خیالی است. وبرای حفظ عزت نفس به آنها کمک می‌کند سالیوان معتقد بود که این همبازیهای خیالی به اندازة همبازیهای واقعی برای رشد کودک اهمیت دارند بزرگسالان هم اغلب ویژگی های خیالی در دیگران می بینند ممکن است فرد صفاتی خیالی را که ناشی از روبط میان فردی قبلی است به دیگران فرافکنی کند. این شخصیت بخشی های خیالی در روابط میان فردی تعارض به وجود می آورند. (سید محمدی ـ 1384)
سطوح شناخت :
سطوح شناخت همان شیوه های درک کردن، تخیل کردن و تصور کردن است. سالیوان سه سطح در شناخت مطرح می‌کند. ابتدایی اندیشی، علت و معلول اندیشی صوری، عینی اندیشی
الف : ابتدایی اندیشی :
ابتدایی ترین تجربیات کودک در این سطح شکل می گیردند. چرا که نمی تواند این تجربیات را به دیگران انتقال دهد. و به همین دلیل شناخت آنها کاری دشوار است. این تجربیات با نقاطی از بدن کودک مرتبط است. کودک احساس گرسنگی و درد می‌کند واین تجربه ابتدایی به گریه کردن و مکیدن تبدیل می شود. ولی او هیچ رابطه ای بین این تجارب با اعمال خود نمی بیند. در اوایل نوباوگی، گرسنگی و درد در سطح ابتدایی اندیشی هستند. چرا که کودک نمی تواند بین آنها تمایز قایل شود این تجارب در خارج از هشیاری کودک می باشند. اما در بزرگسالان تجارب ابتدایی اندیش همان احساسات و تصورات ذهنی لحظه ای هستند این تصاویر ذهنی یا اینکه به صورت ضعیفی درک می شوند یا اینکه کاملاً ناهشیارند. در هر حال فرد نمی تواند آنها را به دیگران منتقل کند. اما گاهی می تواند به آنها بگوید که احساس عجیبی دارد. (سید محمدی ـ 1384)
ب : سطح علت و معلول اندیشی صوری
تجربیات دراین سطح پیش منطقی هستند و هنگامی رخ می دهند که فرد بین دو رویداد که به طور همزمان و آنهم بر حسب اتفاق با هم روی می دهند رابطة علت و معلول فرض می‌کند. اگر چه فرد می تواند این تجربیات را به دیگران انتقال دهد اما چون معنی آنها شخصی است فقط به صورت تحریف شده انتقال می یابند. این سطح در اوایل کودکی شکل می گیرد و در تمام طول زندگی یک فرد ادامه پیدا می‌کند. مثلاً کودکی که هر گاه پستان مادر را می مکد تغذیه می شود. یک رابطه علت و معلول صوری بین مکیدن و رفتار تغذیه مادرش متصور می شود. تجربیات شرطی کردن انسانها و حیوانات، نمونه ای از علت و معلول اندیشی صوری است. اگر کودکان برای دریافت شکلات شرطی شوند که بگویند «خواهش می کنم» پس از چند بار دریافت شکلات یک رابطة علت و معلول بین خواهش کردن و دریافت کردن مشکلات برقرار می کنند. (سید محمدی ـ 1384)
ج : سطح منطقی اندیشی :
تجربیاتی که در نظر عموم معتبر هستند، به عبارتی تجاربی که اکثریت مردم در مورد آن توافقی دارند. وبه صورت نمادی انتقال پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، کلمات ازنظر عمومی، معتبرند چرا که انسانها کم و بیش در مورد معنی آنها توافق دارند. رایج ترین نمادهایی که افراد برای برقراری ارتباط با یکدیگر به کار می برند. نمادهای زبان از جمله کلمات و ایما و اشاره هستند. به نظر سالیوان، سطح منطقی اندیشی برای اولین بار زمانی در کودک شکل می گیرد که برای صدا، ایما و اشاره وکلمات همان معنایی را داشته باشد که برای بزرگترها دارد. این سطح زمانی رسمی تر می شود که کودک زبان رسمی را آغاز می‌کند اما باید گفت که هیچ گاه به صورت کامل جایگزین شناخت ابتدایی و علت و معلول نمی شود. و بزرگسالان در هر سه سطح تجارب خود را شکل می دهند. (سید محمدی ـ 1384)
جهت دریافت فایل مقاله بررسی نظریه شخصیت سالیوان لطفا آن را خریداری نمایید
نظریه شخصیت سالیوان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 28 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 29 |
نظریه شخصیت سالیوان
چکیده :
های استاک سالیوان، اولین آمریکایی که نظریة جامعی ساخت، اعتقاد داشت که افراد شخصیت های خود را در بستر اجتماعی پرورش می دهند. او معتقد بود که انسانها بدون اطرافیان خود و افراد دیگر اصولاً هیچ شخصیتی نخواهند داشت «شخصیت را هرگز نمی توان از مجموعه روابط میان فردی که فرد در آن زندگی می‌کند و در آن موجودیت دارد، جدا کرد» (سید محمدی 1384)
سالیوان تأکید می کرد که مطالعه شخصیت تنها با بررسی روابط میان فردی امکان پذیر است. نظریة میان فردی او بر اهمیت مراحل مختلف رشد یعنی، نوبادگی، کودکی، مرحله بچگی، پیش نوجوانی، اوایل نوجوانی و بزرگسالی تأکید می‌کند. رشد سالم فرد در گرو توانایی او در برقراری رابطة صمیمانه با فردی دیگر است. اما اضطراب می تواند در هر سنی اختلالاتی در روابط بین فردی ایجاد کند. در نظریه سالیوان شاید مهمترین مرحله رشد، مرحله پیش نوجوانی است دوره ای که در آن کودکان برای اولین بار از توانایی ایجاد صمیمیت با اطرافیان خود برخوردار می شوند اما در عین حال هنوز به سنی نرسیده اند که بتوانند رابطه صمیمانه را با تمایلات شهوانی همراه کنند. از نظر سالیوان رشد سالم افراد زمانی تحقق می یابد که بتوانند هم صمیمیت و هم شهوت را به طرف مقابل خود احساس کنند. جالب توجه اینکه روابط سالیوان با اطرافیان خود چندان رضایت بخش نبود. و در کودکی در تنهایی و انزوا به سر می برد. در نوجوانی حداقل به یک دوره اسکیزوفرنی مبتلا شد. و در بزرگسالی از روابط میان فردی سطحی و متزلزلی برخودار بود. با این همه و با وجود این مشکلات میان فردی و یا حتی شاید به علت همین مشکلات سالیوان به شناخت شخصیت انسان کمک شایان توجهی نمود (سید محمدی ـ 1384)
زندگینامه:
هاری استک سالیوان در 21 فوریه، سال1892، در شهر کشاورزی خورویچ، ایالات نیویورک به دینا آمد (Britanica 2004) مادر او الااستک سالیوان، زمانی که با تیموتی سالیوان ازدواج کرد، 32 ساله بود و هنگامی که سالیوان به دنیا آمد 39 سال داشت و چون سالیوان تنهافرزند او محسوب می شد او را لوس و ناز پروده با آورد. پدر سالیوان، تیموتی سالیوان، مردی خجالتی، گوشه گیرو کم حرف بود که هرگز نتوانست رابطه صمیمانه بافرزندش برقرار کند. سالیوان جوان همواره حضور دو مادر را احساس می کرد. یک بار به هنگام غیبت یک ساله مادرش، مجبور بود تحت سرپرستی مادر بزرگ ایرلندی خود قرار بگیرد. و بعد ها هم خاله بی شوهرش در تربیت او به همراه مادرش مداخله می کرد. (سید محمدی 1384)
سالیوان در دوران کودکی خود همبازیها ودوستان همسنی نداشت. البته تعدادی دوست خیالی برای خود تصور می کرد. او بعد از شروع سن مدرسه همواره خود را یک غریبه کاتولیکی، در جامعه پروتستانی تلقی می کرد و از این وضعیت رنج می برد. لهجه ایرلندی او باعث می شد که چندان مورد توجه همکلاسیهای خود قرار نگیرد.
زمانی که سالیوان 5/8 ساله بود با پسر 13 ساله ای آشنا شد که تأثیر بسیاری در زندگی او ایجاد کرد این دوپسر با اینکه از لحاظ سنی باهم تفاوت داشتند اما به دلیل داشتن شباهتهای بسیار یکدیگر، به طرف هم جذب شدند، آنها از لجاظ اجتماعی، عقب مانده، اما از لحاظ عقلانی پیشرفته بودند. هر دو هم بعد ها روانپزشک شدند و هرگز ازدواج نکردند. بعضی معتقدند بین آنها روابط جنسی وجود داشت و البته بعضی ها هم این روابط را منکر می شوند در هر حال این دوستی در زندگی سالیوان بسیار تأثیر گذاشت و او برای اولین بار در دورة پیش نوجوانی توانایی برقراری صمیمیت را تجربه نمود. سالیوان هرگز به کشاورزی علاقه مند نبود و همواره از انجام کار در مزرعه طفره می رفت. او بعد از فارغ التحصیل شدن ازدبیرستان، در سن شانزده سالگی وارد دانشگاه کرنل شد. با این حال پس از یک سال از این دانشگاه محروم شد و بعد سه سال از صفحه روزگار محو شد پری (1982) اظهار داشت که امکان دراد او در این زمان به اختلال اسکیزوفرنی مبتلا شده و در بیمارستان بستری شده باشد. اما در این مورد تردیدهای زیادی وجود دارد. در سال 1911 سالیوان به کالج پزشکی شیکاگو وارد شد و تحصیلات پزشکی خود را در سال 1915 تمام کرد. سالیوان در سال 1921، به بیمارستان الیزابت در واشینگتن دی.سی. رفت و در آنجا فرصت کار کردن با تعداد زیادی بیمار اسکیزوفرنیک را پیدا کرد. او از این زمان به بعد تحقیقات بسیاری در زمینه اسکیزوفرنی انجام داد از جمله این که در یافت گفتار بیماران اسکیزوفرنی وسیله ای برای مقابله کردن با اضطرابی است که از محیط های اجتماعی و میان فردی ناشی می شود.
او پس از مدتی و با یک نارضایتی از بیمارستانی که در آن کار می کرد به نیویورک سیتی نقل مکان کرد. او در نیویورک با چند تن از روان پزشکان و دانشمندان اجتماعی با پیشینه اروپایی آشناشد. از جمله این افراد، کارن هورنای، اریک فروم که همراه با سالیوان، کلارا تامسون و چند تن دیگر گروه زودیاک را تشکیل دادند. این سازمان، سازمانی غیر رسمی بود که اعضای آن به طور منظم گرد هم جمع می شدند تا در باره دیدگاههای جدید در زمینه روانپزشکی و علوم اجتماعی مربوط، با یکدیگر بحث کنند با وجود اینکه روش درمان سالیوان تحت تأثیر فروید قرار داشت، نظریه میان فردی او نه روان کاوی و نه نوفرودیدی بود.
سالیوان در سال 1949 در اجلاس فدراسیون جهانی سلامت روان در آمستردام شرکت کرد. او در 14 ژانویه 1949 چند هفته به (57) پنجاه و هفتمین سالگرد تولدش، هنگام مراجعت به وطن در اتاق هتل پاریس در اثر خونریزی مغزی در گذشت او در آن زمان واقعاً تنها بود. سالیوان از مسایل جنسی خود ناراحت بود و همواره نسبت به ازدواج احساس مرددی داشت.
سالیوان نسبت به مذهب خود هم نگرش تردید آمیزی داشت. با وجود اینکه او این مذهب را ترک کرده بود و دوستان و آشنایان او را فردی غیر مذهبی و حتی ضد کاتولیک می دانستند اما در کمال شگفتی آنها، سالیوان به طور مکتوب در خواست کرده بود که او را طبق مراسم کاتولیک به خاک بسپارند شاید مهمترین خدمت سالیوان به نظریه شخصیت مراحل رشدی است که بسیار مورد تأکید خود قرار داده بود (سید محمدی 1384)
نکته آخر: سالیوان نسبت به همنوع خود بسیار علاقه مند بود واز ناراحتی و دردمندی بیماران خود رنج می برد. و این کیفیت در روش درمانی او کاملاً منعکس شده است. نظریه سالیوان به نامی معروف است که می توان در فارسی از آن به نظریه روانپزشکی تأثیر متقابل اشخاص نام برد. او در این نظریه خود ضمن بیان معنای شخصیت و مراحل مختلف آن دربارة مفاهیم مختلفی از جمله تنیدگی، دلواپسی، خود، خویشتن سخن می گوید. (سیاسی، 1371)
«نظریه سالیوان و علم ارتباطات»
در زمانهای گذشته چندان اهمیت روابط بین انسانها در نظر گرفته نمی شد. اما با گذشت زمان این ارتباطات میان فردی بود که نظر صاحبنظران و متخصصان روانی، را به خود جلب کرد. چرا که تا حدی این مسئله پذیرفته شده که مشکلات و بیماریهای روانی تا حد زیادی ناشی از اختلال در روابط فرد و بیمار با دنیای پیرامون خود است. در اینجا یک دور باطل شکل می گیرد و آنهم به این صورت که از یک سو خرابی حلقه های ارتباطی محیط با فرد، سبب ایجاد اختلال روانی می شود و از طرفی دیگر این اختلالات روانی مانع از برقراری ارتباط موثر فرد با دنیای پیرامون خود خواهد شد. و این دورباطل به گسترش بیماری منجر می شود. بنابراین حتی در مواردی که به نظر می رسد بیماری یک فرد جنبة کاملاً سرشتی دارد اما باز هم می توان نشان داد جامعه و گروهی که که فرد در بین آنها زندگی می‌کند مرکز ناراحتی و اختلال است. سالیوان معتقد است که هر انسانی یک جزء از یک شبکه ارتباطی است وعلت اختلال در رفتارش را باید در این شبکه ارتباطی پیدا کرد. به عنوان مثال، دختری که نظر بد نسبت به مردان دارد و معتقد است مردان جز به ار ضای جنسی خود به چیز دیگر فکر نمی کنند و از این تفکرات خود رنج می برد، به دلیل مشکلات شخصیتی خود به گونه ای عمل می‌کند که نشان دهندة بی بندوباریهای جنسی است ولذا باز هم مردانی به طرف او کشیده خواهند شد که هدفشان صرفاً ارضای غریزه جنسی است. و بدین ترتیب باز هم نظر بد او نسبت به مردان تقویت می شود. سالیوان در تلاش های خود سعی کرده که دانش روانپزشکی را در زمینه بررسی هر چه بیشتر روابط میان انسانها استفاده کند تا آنجا که ممکن است روانشناسی مرضی و روانشانس اجتماعی را به هم نزدیک کند. به عقیده «شانول» و «ویور» ارتباط به کلیه راهها و فنونی گفته می شود که به وسیله آن یک فرد طرف مقابل خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. قسمت اعظم روابط کودک با والدین و اطرافیان خود غیر کلامی است سالیوان اعتقاد دارد که پایه واساس شخصیت انسان به وسیله نیروهای فردی و اجتماعی گزارده می شود و بنابراین در شکل گیری و تداوم شخصیت ارتباط افراد با یکدیگر حرف اول را می زند (ایزدی ـ 1369)
به نظر سالیوان شخصیت انسان یک پدیدة فرضی است که نمی توان آن را از وضعیت و ارتباطات میان افراد جدا کرد بنابراین تنها، موضوعی را که ما می توانیم در قالب شخصیت مشاهده و بررسی کنیم روابط میان افراد است. بنابراین در شناخت شخصیت بشر ما نمی توانیم از فردانسان سخنی بگوئیم. چرا که فرد بدون ارتباطات خود با سایر افراد، اصولاً موجودیتی ندارد. (شاملو 1382)
به نظر سالیوان شخصیت انسان از سه عنصر اساسی شکل می گیرد.
1ـ پوایایی ها: «پویایی عبارت است از کوچک ترین واحد رفتار فرد که قابل مطالعه است و همچنین به مجموعه ای از الگوهای تکراری تغییر شکل انرژی گفته می شود که نسبتاً پایدار می ماند و این الگوها روی هم خصوصیات خاص یک فرد را تشکیل می دهند» (شاملو 1382)
2ـ تصویر های ذهنی: تصویر ذهنی عبارت است از تصویر یا برداشتی که هر فرد انسان از خود و دیگران دارد. این تصویر مجموعه پیچیده ای از احساسات، طرز تلقی ها و تفکراتی است که هدف آنها ارضای احتیاجات و کاستن اضطراب فرد است مثلاً تصویر ذهنی کودک از مادر خوب . (شاملو 1382)
3ـ فرایند شناختی شامل: «سه نوع تجربه: یکی تجربه حسی، دیگری تجربه نامربوط و سومی تجربه واقعی» . «تجربه حسی، خالص ترین و ساده ترین نوع تجربه است و شامل ادراک، هیجان و احساسات دست اول می شود. تجربه نامربوط عبارتست از قایل شدن ارتباط علت و معلولی برای پدیده هایی که در واقعیت با یکدیگر ارتباط علی ندارند مانند خرافات تجربه واقعی: عبارت است از آن نوع تفکری که واقعیت بیرونی و بخصوص تجربیات دیگران به آن صحه بگذارند مانند لغات و اعداد». (شاملو 1382)
سالیوان همچنین نکته های دیگر را مورد توجه خود قرار می‌دهد و آن این است که شناخت ما از خود بسیار وابسته به ارزیابی دیگران از ماست. و به این ترتیب که «خود» در ما شکل می گیرد. زمانی که ما مبینیم دیگران ما را به عنوان فردی شایسته ارزیابی می‌کنند ما نیز «خود خوب» را در خودمان شکل می دهیم و بالعکس زمانی که ارزیابی دیگران از ما منفی است ما هم «خود بد» را در خودمان شکل می دهیم. (جمالفر ـ 1382)
«نکات اساسی در نظریه سالیوان»
ـ تنشهاـ : سالیوان هم مانند فردید و یونگ شخصیت را به صورت نظامی از انژی می شناخت که حال این انرژی می تواند به صورت تنش (احتمال عمل کردن) و یابه صورت خود اعمال (تغییر شکل های انرژی) وجود داشته باشد. تغییر شکل های انرژی، تنش ها را به یک سری رفتارهای آشکار و غیر آشکار بدل می‌کند و هدف آن نیز این است که نیازها ارضا شوند و اضطراب کاهش پیدا کند. تنش احتمال عمل کردن است که می تواند تجربه شود و یا اینکه تجربه نشود. بنابراین همیشه تنشها به صورت هشیار تجربه نمی شوند سالیوان از دو نوع تنش یا می‌کند «نیاز و اضطراب» که در ذیل به آنها پرداخته می شود (سید محمدی ـ 1384)
الف : نیازها :
نیازهای ناشی از عدم تعادل زیستی بین فرد و محیط فیزیوشیمیایی درون و بیرون ارگانیزم می باشد. نیازها وقتی ارضا می شوند نیروی خود را از دست می دهند اما ممکن است دوباره بعد از مدتی نیرو بگیرند گرچه بسیاری از نیازهای پایه زیستی دارند، بسیاری از آنها از روابط بین فردی ناشی می شوند. مهمترین نیاز فردی محبت است. کودک همواره نیاز دارد تا محبت را از مادر یا جانشین او دریافت کند. نیازها می توانند «کلی» باشند یا «موضعی» نیازهای کلی به سلامت کلی فرد مربوط هستند مانند نیاز به محبت، آب، هوا و نیازهای موضعی که از منطقه ای خاص از بدن منتهی می شوند مثلاً دهان که برای ارضاء نیاز موضعی به فعالیت دهانی مورد استفاده قرار می گیرد.
ب : اضطراب :
اضطراب از این جهت با تنش نیاز متفاوت است که اضطراب مبهم و پراکنده می باشد. اگر کودکی به غذا نیاز داشته باشد مشخص است که برای ارضاء آن چه باید کرد اما اگر مضطرب باشد برای فرار از این اضطراب معلوم نیست که باید چگونه رفتار کرد. اما اضطراب چگونه شکل می گیرد؟ سالیوان معتقد بود که اضطراب از طریق فرایند «همدلی» از مادر به کودک منتقل می شود. همانگونه که کودک نمی تواند اضطراب خود را کاهش دهد مادر هم نمی داند که برای کاهش اضطراب کودک خود چه بکند. برای مثال اضطراب او را باگرسنگی اشتباه می گیرد و سعی می‌کند او را تغذیه کند همین مساله بی قراری کودک را افزایش داده و در نتیجه اضطراب مادر هم زیادتر می شود. البته اضطراب برای بزرگسالان هم بسیار زیان آور است. چرا که از رشد روابط میان فردی آنها جلوگیری می‌کند و بر ادراک و حافظة آنها تأثیر مخربی بر جای می گذارد. اضطراب مانع از آن می شود که افراد از اشتباهات خود درس بگیرند. سالیوان تفاوتهایی میان اضطراب و ترس قائل می شود. و آن این است که اضطراب مبهم و پیچیده است و منبع آن معمولاً ناشناخته می باشد. در صورتی که ترس واضح تر و مشخص تر است. از طرفی اضطراب ارزش مثبتی ندارد. فقط در صورتی به تنش دیگری از جمله ترس یا خشم تبدیل شود می تواند سودمند باشد در حالی که ترس به افراد کمک کند تا نیازهای خود را ارضاء کنند. (سید محمدی ـ 1384).
«پوشیها»
آن دسته از الگوهای رفتاری که نوع خاصی از رفتار را در فرد شکل می‌دهد. پوشیها به دو طبقه اساسی تقسیم می شوند: طبقه اول به قسمتهای خاصی از بدن مانند دهان معتقد، اندام های تناسلی مربوط می گردند. طبقه دوم که با تنش ها ارتباط دارند خود به سه طبقه تقسیم می شوند. پویش های گسسته شامل تمام الگوهای رفتاری مخرب که با مفهوم «بدخواهی» ارتباط دارند. پویش های مجزا مواردی مانند شهوت، که به روابط میان فردی مربوط نیست و سرانجام پویش های پیوسته شامل الگوهای رفتاری سودمند از جمله «صمیمیت».
الف : بد خواهی :
بدخواهی پویش گسستة «نفرت» و «شرارت» است. همانند احساسی که فرد در بین دشمنان زندگی می‌کند. بدخواهی ممکن است از 2یا3 سالگی در کودک شکل بگیرد. یعنی زمانی که کودک از سوی والدین خود با تنبیهات بدنی و سرزنش مواجهه می شود. بنابر این او یاد می گیرد که دنیا، جای نفرت و شرارت است او نگرشی منفی پیدا کرده که این نگرش منفی به صورت کمرویی، موذگیری و قساوت خود را نشان می دهد. (سید محمدی ـ 1384)
ب : صمیمیت
صمیمیت از نیاز به محبت شکل می گیرد و به رابطه نزدیک میان دو نفر گفته می شود. به هیچ وجه نباید صمیت را با میل جنسی قاطی کرد. چرا که صمیت قبل از بلوغ و در دورة پیش نوجوانی بین کودک که هر دو مرتبة یکسانی قرار دارند شکل می گیرد. صمیت معمولاً در روابط فرزند و والدین به معنی خاص آن وجود ندارد. مگر اینکه والدین کودک خود را به چشم برابر ببنید صمیمیت تا حد زیادی اضطراب و تنهایی را کاهش می‌دهد. چرا که صمیمیت اصولاً به افراد کمک می‌کند که از اضطراب و تنهایی فرار کنند (سید محمدی ـ 1384)
ج : شهوت :
شهوت یک پویش مجزا است. وشامل رفتار کامجویانه است. شهوت پویشی قدرتمند است که در مرحله نوجوانی شکل می گیرد و معمولاً عزت نفس نوجوان را پائین می آورد. چرا که رفتارهای کامجویانة شهوانی معمولاً با واکنش منفی دیگران مواجهه می شوند که این مسئله اضطراب نوجوان را افزایش داده، و احساس ارزشمندی او را می کاهد. (سید محمدی ـ 1384)
د : سیستم خود
سیستم خود از تمام پویشهای دیگر پیچیده تر است. سیستم خود یک الگوی رفتاری است که هدف آن حافظت از افراد در برابر اضطراب است. این پویش از 12 تا 18 ماهگی زمانی که کودک هوش و آینده بینی را پرورش می‌دهد شکل می گیرد و تلاش می‌کند تا اضطراب را کاهش دهد. و آنهم از این طریق که کودک می آموزد کدام رفتارها اضطراب را کاهش و کدام رفتار اضطراب را افزایش می دهند. اما سیستم خود در حالی که مانند یک علامت عمل می‌کند و فرد را از افزایش اضطراب آگاه ساخته و از او در مقابل آن دفاع می‌کند، اما در همین حال باعث می شود که شخصیت در مقابل تغییر مقاوم باشد و از ایجاد تغییرات مطلوب که در نتیجه پذیرش تجربه های اضطراب آور است جلوگیری می‌کند. هنگامی که سیستم خود شکل می گیرد افراد هر تجربه ای را که بر خلاف عزت نفس شان باشد، تهدیدی علیه خود می دانند و لذا سعی می‌کنند از خود دربرابر آن از طریق «عملیات امنیتی» دفاع کنند. عملیات امنیتی هدفش کاهش اضطراب ناشی از به خطر افتادن عزت نفس است افراد تجارب میان فردی را که با حرمت نفس آنها مغایر باشد نادیده می گیرند یا به کلی تحریف می‌کنند مثلاً فردی که خود را خیلی شایسته تصور می‌کند وقتی دیگران او را بی کفایت می خوانند ترجیح می‌دهد تصور کند که دیگران افرادی احمق هستند. دو عملیات امنیتی مهم یکی «تجزیه» و دیگری «بی توجهی گزینشی» است. در تجزیه تجربیات ناخوشایند تجزیه شده و در نتیجه جزئی از سیستم خود نمی شوند البته این تجربیات ناهشیار بوده و همچنان بر شخصیت تأثیر می گذارند. این تصور تجزیه شده در رویاها، خیالبافیها همچنان به حیات خود ادامه می دهند. و اما بی توجهی گزینشی، خودداری از دیدن چیزهایی است که فرد دوست ندارد ببیند. تجربیات که به صورت گزینشی مورد بی توجهی قرار می گیرند بیشتر در دسترس هشیار می باشند و همچنین گسترة محدودتری را نسبت به تجربیاتی که تجزیه می شوند دارا هستند
بررسی میزان تأثیر اردوهای تربیتی ـ آموزشی بر رشد شخصیت دانش آموزان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 111 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 99 |
بررسی میزان تأثیر اردوهای تربیتی ـ آموزشی بر رشد شخصیت دانش آموزان
چکیده
پروژه فعالیتی است که از نظر آموزش و پرورش دارای ارزش می‌باشد و متوجه هدف معینی است. واحد کار مستلزم بررسی و جمع آوری اطلاعات و یافتن راه حل مطالعه و انجام کار عملی است.
فراگردهای این پروژه که در واحدهای آموزشی صورت گرفته است میتواند در جهت تبحر و تثبیت مطالعات تحقیقاتی دانشجویان‌آتی موثر واقع شود.
اردوهای تربیتی در میان فعالیتهای گوناگون تربیتی از اهمیت و اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. اردو یکی از بهترین و مناسب ترین شرایطی است که می‌توان طی آن به تعلیم و تربیت کودکان، نوجوانان و جوانان پرداخت. به جرأت باید گفت سازندگی اردو تا حدی است که چه بسا نتوان با روزها و ماهها کار معمولی در خانه و مدرسه به نتایج مطلوب آن رسید.
تشکیل اردوگاهها واختصاص بودجه‌ای قابل توجه به آن، آموزش مربیان ویژه و اجرای برنامه ریزی دقیق و حساب شده از مواردی است که هم اکنون اغلب کشورهای جهان با درک آثار کار اردویی توجه خاصی بدان مبذول می‌دارند و یکی از ارکان تربیتی خود را بر محور اردو قرار داده اند و به عنوان کاری پرارزش و پراعتبار، آینده ساز و بسیار مهم تلقی می‌شود.
بنابراین با توجه به اهمیت اردوهای تربیتی و پیشرفت‌های پیچیده صنعتی و شهری و مسائل روزافزون فساد اخلاقی و جوامع شهری و تهاجمات فرهنگی بیگانگان از اهم وظایف آموزش و پرورش و دستگاهها و مراکز فرهنگی و تربیتی اهتمام فراوان نسبت به برگزاری اردوهای تربیتی در سطح مدارس کشور می‌باشد. اگر علاقمند به فرهنگ خودی هستیم و به آب و خاک کشورمان عشق می ورزیم وهنوز به آرمانها مقدس اسلام پایبند هستیم باید در جستجوی این کار مهم برآئیم.
فصل اول : کلیات
مقدمه
قل سیرو فی الارض فانظروا کیف بداٌ الخلق عنکبوت -آیه 191
بگو در زمین گردش کنید و ببینید که خداوند چگونه خلقت را به وجود آورده است.
بدون شک در هر عصر و زمانی مقتضیات خاصی را ایجاب می‌کند. زمانی بود که سفر کجاوه و درشکه و اسب غرورآمیز و افتخار انگیز بود. ولی امروزه آنها جای خود را به قطارها و جت‌های سریع السیر داده اند. در اروپای قرون وسطی، محتوای کتابهای درسی را کلیسای کاتولیک تعیین می‌کرد و منطق، منطق ارسطویی بود و هر نوع بدعت و نوآوری محکوم می‌شد. جز آنچه که در کتابهای پیشینیان آمده بود مورد قبول قرار نمیگرفت. مردم برای حل مسائل و مشکلات خود تنها به نوشته‌های فلاسفه گذشته مراجعه می‌کردند و چنانچه در این نوشته‌ها راه حلی پیدا نمی‌شد مسائل را غیر قابل حل می‌دانستند.
ولی امروزه متخصصان تعلیم و تربیت معتقدند که آموزش مطلوب موقعی صورت می‌گیرد که اولا ٌ : متناسب با رشد شاگردان باشد. ثانیاٌ شاگردان در اجرای آن نقش فعالی داشته باشند و این امکان پذیر نیست جز در سایه تحقیق مستمر و پیگیر در هر شرایط و زمان. در جامعه امروز همه ملتها با هر نظام سیاسی و اجتماعی پیشرفته و یا در حال پیشرفت، به مسأله تربیت توجه دارند و آموزش و پرورش نسبت به دیگر فعالیتهای اجتماعی در مقیاس جهانی از اولویت خاصی بهره مند است. این توجه شدید بی دلیل نیست و بر منطقی قوی بنیاد شده است. دنیای امروز، تربیت فرزند را از نیازهای اولیه بشریت می‌شناسد. در زمان قدیم که زندگی انسان به صورت بدوی و ساده بود آنچه از پدر و مادر و محیط خود به خود به نسل جوان منتقل می‌شد به قدر کافی سازنده بود و فرزند شرایط زندگی را از طبیعت و تحت تأثیر محیط فرا می‌گرفت. در ان زمان به کوشش عمدی و گسترده برای تربیت فرزندان چندان نیازی نبود. ضرورت تربیت عمدی از زمانی جلب توجه کرد که صورت پیشرفته و پیچیده زندگی و کسب آمادگی برای مقابله با مسائل تازه و روزمره ایجاب می‌کرد و این آمادگی خود به خود و بدون تلاش فراهم نیامد.
به مرور زمان و هر قدر زندگی صورت کامل تر و پیچیده تری به خود گرفت نیاز به تربیت عمدی با شدت بیشتر احساس شد و کوشش پیگیر خانواده و جامعه را در تربیت اجتناب ناپذیر ساخت.
نظر به اینکه از راه تعلیم و تربیت می‌توان موجبات رشد فردی و رفاه جمعی را فراهم نمود، می‌توان گفت تعلیم و تربیت در زندگی انسان نقش مهمی‌دارد و بطور کلی پرورش استعدادهای فردی، تحکیم پایه‌های زندگی جمعی، گسترش آرمان‌های دمکراتیک و ایجاد تفاهم میان افراد انسانی در سایه تعلیم و تربیت صورت می‌گیرد.
در بیان اهمیت تعلیم و تربیت همین بس که گوهر آدمی منوط بدان است. مراقبت‌هایی که تحت عنوان تعلیم و تربیت به آدمی ارزانی داشته می‌شود. شرط لازم برای نیل او به مرحله کمال انسانی است.
پس از انقلاب اسلامی‌توجهی خاص از جانب دست اندرکاران تعلیم و تربیت نسبت به برگزاری اردو و بالا بردن کیفیت آن مبذول شده و از این رهگذر تجربیات بسی ارزشمند بدست آمده است. پرواضح است که در یک کار رشد یابنده به تجربیات جدیدی دست می یابیم که بعضاٌ مخالف مراحل اولیه کار است و همین امر دلالت بر مسیر تکاملی و بالندة آن حرکت دارد. آن چه در اینجا به عنوان یک پیشنهاد براری برگزاری اردوهای دانش آموزی مطرح می‌گردد در حقیقت تجربه‌ای است برآمده از فعالیتهای بسیاری از دوست داران مسائل تربیتی و علیرغم اینکه در پاره‌ای از موارد به نقد و مخالفت با روشهای فعلی اردو می‌نشیند در کل خود را مدیون آنها می‌داند. ولی در عین حال پیشنهادها و طرح‌های ارائه شده در این مجموعه، خود وجوداختلاف با روشهای فعلی را به نوعی بازگو می‌کند و از این رهگذر نقاط ضعف اردوهای کنونی نیز آشکار می‌شود.
امروزه اردوهای تربیتی میتواند به عنوان یک ابزار مؤثر در پرورش و رشد و شکوفائی نسل آینده ساز جامعه اسلامی ایران محسوب شود.
بنابراین یکی از برنامه‌های مهم و قابل توجه که در رشد و شکوفائی شخصیت فردی و اجتماعی دانش آموزان و غنی ساختن اوقات فراغت آنان نقش بسزایی دارد، اردو و فعالیتهای اردویی است و این زمانی میتواند یک اردوی مؤثر باشد که با برنامه‌ریزی صحیح و زمان بندی لازم و اهداف مشخص همراه باشد.
وقتی اردو میتواند موجب تقویت روحیة دانش آموزان و تربیت اجتماعی آنان شود که توسط مربیان مجرب و اردو رفته و دوره دیده انجام گیرد که اگر بدون برنامه و بدون هدف و انگیزه باشد و از مربیان مجرب استفاده نگردد میتواند نقش بسیار زیادی برای تضعیف روحیة دانش آموزان داشته باشد و نه تنها مفید نیست بلکه مضر هم می‌باشد.
پس اگر اردو با هدف و برنامه‌ریزی مشخصی صورت گیرد میتواند استعدادهای نهفته و بالقوة دانش آموزان را به استعدادهای بالفعل تبدیل کرده و گامهای مؤثر در راستای حفظ ارزشهای مقدس و الای اسلام بردارد.
یک اردوی خوب و مفید باید از اهداف خاصی برخوردار باشد. قبل و بعد و حین اردو با برنامه همراه باشد و بتواند قوة مسئولیت را در دانش آموزان تقویت کند و موجب تربیت اجتماعی گردد.
تعریف عملیاتی مفاهیم در متغیرها
بررسی : جمع آوری اطلاعات موجود از نظر و دیدگاههای مربیان و معلمین ( اولیای مدرسه ) مقطع ابتدائی
میزان تأثیر : منظور میزان تغییرات حاصله که به صورت نگارش مثبت یا منفی ظاهر می‌شود و منجر به پویائی و کاهش معضلات آموزشی و تربیتی می‌گردد.
اردو : محل تجمع افراد برای تمرین و تفریح است و در نظام فرهنگی اردو به معنای تجمع افراد در مکانی جهت کسب دانایی و توانایی و سازگاری اجتماعی است.
تربیتی : فراهم کردن عوامل و زمینه‌های مناسب برای به فعالیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب.
رشد شخصیت : تکامل در پیشرفت همه جانبه ابعاد وجودی فرد اعم از رشد عقلانی و قوای ذهنی و جسمی
معلمین مربوطه : معلمینی که حداقل 24 ساعت در هفته در دبستان حضور داشته باشند.
دیدگاه : عقاید و نظرات و نگرش‌های معلمین و مربیان ( اولیای مدرسه ) در مورد اردوهای تربیتی – آموزشی.
عنوان تحقیق
با توجه به اینکه در اردوها بسیاری از مسائل تربیتی و آموزشی وجود دارند که بر شخصیت دانش آموزان به طور حتم تأثیر خواهد گذاشت، لذا محقق برآن است تا نظرات و دیدگاه معلمین را نسبت به این مهم به رشته تحریر درآورد. لذا موضوع تحقیق عبارت است از :
بررسی میزان تأثیر اردوهای تربیتی – آموزشی
بر رشد شخصیت دانش آموزان پس مقطع ابتدایی منطقه تبادکان از دیدگاه معلمین مربوطه در سال تحصیلی 78-77
اهداف تحقیق
بررسی و شناخت علل و عوامل اردوهای تربیتی – آموزشی در رشد اجتماعی دانش آموزان از دیدگاه معلمین مربوطه
آشنائی با نظرات معلمین نسبت به نقش اردوهای تربیتی – آموزشی بر رشد اخلاقی دانش آموزان تحقیق و مطالعه دیدگاههای معلمین مربوطه نسبت به نقش اردوهای تربیتی - آموزشی در کاهش انحرافات دانش آموزان
آگاهی از نظرات معلمین نسبت به تأثیر اردوهای تربیتی – آموزشی بر رشد قوای ذهنی و جسمی‌دانش آموزان
بررسی میزان تفاوت و نگرش معلمین و مربیان نسبت به نقش و اهمیت اردوهای تربیتی – آموزشی
سئوالات تحقیق
1- آیا برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی – آموزشی با توجه به اهمیت نیازهای رشد شخصیت دانش آموزان دورة ابتدائی تهیه می‌شود ؟
2- برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی – آموزشی به نیازهای رشد عاطفی دانش آموزان توجه کافی می‌شود ؟
3- آیا در برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی – آموزشی به نیازهای رشد عاطفی دانش آموزان توجه کافی می‌شود ؟
4- آیا در برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی – آموزشی به رشد توانائی ذهنی دانش آموزان توجه می‌شود ؟
5- در برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی –آموزشی تا چه حد به اهمیت رشد قوای جسمانی دانش آموزان توجه کافی می‌شود ؟
6- آیا در برنامه‌ریزی اردوهای تربیتی – آموزشی به رشد مفاهیم آموزشی و ایجاد علاقه نسبت به تحصیل در نظر گرفته می‌شود ؟
اهمیت وارزش موضوع تحقیق
الهوا و العبوا فانی اکره ان یری فی دینکم غلظه حضرت رسول اکرم (ص)
رفتار خود را با نرمی و بازی همراه کنید
زیرا دوست ندارم که در راه و روش شما درشتی و خشونت دیده شود.
از دیدگاه نظام تربیتی اسلام، انسان به اراده خداوند خلیفه خدا در روی زمین قرار داده شده است.
پس باید خدایگونه شود و به اخلاق الهی آراسته گردد و مظهر اسماء الحسنی شود. او در حرکت از خودی خود و رسیدن به لقاء الله در مسیر و حرکتی دائمی است و در این راه از تمامی موهبات خداوندی که بدو عطا شده است اعم از اعضاء و جوراح و نیروهای نهانی خویش استفاده می‌نماید. چون معلومات و مهارتهای مختلف انسان جنبه اکتسابی دارد. لذا برای به فعلیت درآوردن استعدادها و قوای خویش اعم از ظاهر و باطن لازم است به آموزش و تمرین بپردازد و اهمیت اردوهای تربیتی – آموزشی برای رسیدن به کمال لایق انسانی در همینجا آشکار می‌شود.
بطور کلی اهم اهداف اردوهای تربیتی – آموزشی در سه بخش خلاصه می‌شود :
1- ساختن شخصیت انسانها و تربیت و تزکیه آنها
2- بهداشت و سالم سازی افراد
3- آمادگی فرد و جامعه برای مقابله با تجاوزگران به حریم حق و اسلام و همچنین احقاق حقوق
براین اساس اردوهای تربیتی – آموزشی به عنوان یک روش عملی میتواند تحقق بخش اهداف تربیتی اسلام باشد. یعنی پرورش و تزکیه افراد از طریق علم و نه صرفاٌ خواندن و شنیدن و گفتن. به واسطه گردش و یا برخورداری از فرصت‌های فراوانی که در حین فعالیتهای مختلف اردویی بوجود می آید، بهترین موقعیت برای ارائه نکات تربیتی و شناخت ویژگیهای روحی و اخلاقی افراد و القاء ارزشهای الهی بدست می آید. اهمیت این امر در دوران تربیت پذیری ( کودکی، نوجوانی، جوانی ) بیشتر است. لذا این مسائل مهم به عنوان محور و اساس فعالیتهای تربیتی و پرورشی محتاج دقت و توجه فراوان می‌باشد.
« اردو نمی‌بریم برای اینکه بچه را را با تجملات مأنوس کنیم و همه مشکلات و مسئولیتها را از روی دوش آنها برداریم. بلکه اردو می‌بریم تا عملاٌ‌به بچه‌ها نظم در زندگی فردی و اجتماعی روزمره، همکاری، خدمت، مسئولیت پذیری، وقت شناسی و استفاده از کمترین امکانات برای مبارزه با مشکلات را آموزش دهیم. اردو می‌بریم تا عملاٌ دقت، ظرافت، پاکیزگی، خلاقیت، ادب و متانت، خوش روئی، احترام متقابل و قدرت انتقاد و بررسی بچه‌ها آموزش دهیم. اردو می‌بریم تا توان جسمی و روحی بچه‌ها را تقویت کنیم و خلاصه اردو می‌بریم که آینده سازان جامعه اسلامی‌را آماده کنیم برای ساختن فردایی خوب و مطمئن. » [1]
بنابراین با توجه به نقش و اهمیتی که اردوهای تربیتی – آموزشی در تعلیم و تربیت جدید دارد براستی چرا برگزاری اردوهای تربیتی – آموزشی مورد استقبال مربیان قرار نمی‌گیرد ؟ چه عواملی را می‌توان به عنوان موانع اصلی در این راه برشمرد ؟چرا مدیران و معلمین عنایت خاصی به این امر مهم ندارند ؟ و چه عواملی باعث شده است که اردوهای تربیتی – آموزشی بعنوان یک آموزش رسمی‌شناخته نشده است ؟ چرا اردوها برای جامعه ما ناشناخته باقی مانده یا حداقل اهمیت آن کمرنگ جلوه کرده است ؟ و بالاخره چرا تحقیقات کمی‌در این باره شده است و هزاران چرا. ..
تحقیق حاضر در پی پاسخگویی به سئوالات فوق می‌باشد و از آنجایی که برنامه‌ریزی بدون پشتوانه اطلاعاتی و پژوهشی امروزه امکان پذیر نیست. لذا بررسیهای پژوهشی در این رابطه میتواند ما را درپیشبرد اهداف کمک موثر نماید و جواب سئوالات را برایمان روشن سازد و همچنین راه‌حلهای مناسبی را ارائه نماید.
اهمیت تحقیق : با توجه به موضوع، با توجه به زمینه‌ها و با توجه به سئوالات اساسی و با توجه به تجربیات باید اظهار کرد، برای اینکه تعلیم وتربیت از چارچوب محدود مدرسه خارج شود و کارکردهای اجتماعی آن در پهنه توسعه اقتصادی و سیاسی، اجتماعی، فرهنگی جامعه روشن گردد و دانش آموزان با محیط زندگی خود سازگار گردند. باید فعالیتهای اردویی سرلوحه روشهای نوین آموزش و پرورش قرار گیرد.
چنین تحولی مستلزم اتخاذ تغییر در محتویات برنامه‌های آموزش و پرورش است. برای اینکه ما آموزش و پرورش پویا و فعال و سازنده داشته باشیم باید برگزاری اردوهای تربیتی - آموزشی را درکنار فعالیتهای دیگر آموزشی قرار دهیم و معلمین مربوطه از آمادگی لازم و آموزش کافی در این زمینه برخوردار باشند. نهاد آموزش و پرورش برای برگزاری فعالیتهای اردویی دانش آموزان باید ملزم به ارائه مجوز و پرداخت هزینه‌های موجود باشد تا راه برای اردو رفتن دانش آموزان باز باشد و دانش آموزان بتوانند همگی با امید و نشاط به آینده در آن شرکت کنند و معلمین از بار مسئولیت اردو بردن دانش آموزان شانه خالی نکنند.
هدف اصلی آموزشهای جدید تنها پرداختن به ذهنیات و حافظه دانش آموزان نیست بلکه پرورش انسان سالم و با شخصیت مطلوب و خلاق ملاک این امر مهم است. در این پژوهش شناسایی راههای تثبت کارکردهای اردوهای تربیتی – آموزشی به عنوان مکمل و تکمیل کننده در نظام آموزش و پرورش است.
روش تحقیق
چون محقق سعی دارد نظرات و دیدگاههای معلمین را نسبت به برگزاری اردوها و تأثیر آن بر رشد شخصیتی دانش آموزان جویا شود، لذا مناسب به نظر می‌رسد که از تحقیق توصیفی استفاده شود.
روش جمع آوری اطاعات
برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای تهیه گردیده است که دارای 28 سئوال بسته و 1 سئوال باز می‌باشد که این پرسشنامه‌ها در اختیار معلمان منطقه تبادکان قرار گرفته تا نظرات آنان در خصوص اردوها و تأثیرات آنها بر رشد شخصیت دانش آموزان بررسی شود.
جمعیت و نمونه آماری
جمعیت آماری در این پژوهش، کلیه دبستان‌های پسرانه منطقه تبادکان می‌باشد که شامل 120 آموزشگاه بوده و از بین آنها تعداد 60 دبستان به طور خوشه‌ای ساده انتخاب و از هر دبستان تعداد 1 معلم به طور خوشه‌ای به مرحله انتخاب رسیده است.
سابقه تحقیق
آنچه که در خصوص برگزاری اردوها و رشد شخصیتی دانش آموزان در کتابها و منابع آمده است و یا توسط پژوهشگران دیگر مورد بررسی قرار گرفته است تحت عنوان سابقه تحقیق در فصل دوم مفصل بیان شده است. در این قسمت تاریخچه و سیر تحول اردوها و فلسفه اردو و انواع اردوهای تربیتی – آموزشی و اهداف و اصول برنامه‌ریزی و مدیریت اردو و همچنین خصوصیات و ویژگیهای کودکان دبستانی و پرورش خلاقیت و تعریف شخصیت و فایده و شناخت اصول و مراحل رشد و چهار مرحله رشد شناختی کودک از دیدگاه پیاژه و بالاخره رشد و تکامل شخصیت مطلوب آمده است و در قسمت مطالعه علمی چند نمونه از کارهای تحقیقی که تا کنون توسط پژوهشگران انجام گرفته است به شرح ذیل می‌باشد.
1- بررسی نظرات دانش آموزان و مربیان در خصوص اردوهای دانش آموزی در سال تحصیلی 74-1373 شهرستان فریمان در مقطع ابتدایی توسط آقای جواد خوشه بست دانشجوی دورة کارشناسی
2- ارزشیابی برنامه‌های اردویی دانش آموزان ( پیشتازان – دانش آموزان ممتاز علمی و اخلاقی ) پسر مقطع متوسطه از دیدگاه دانش آموزان و مربیان آموزش و پرورش استان خراسان در سال تحصیلی 74-1373 توسط آقای مجید یعقوبی دانشجوی دورة کارشناسی به راهنمایی استاد آقای حمید اصغری پور.
3- بررسی و مقایسه نظرات دانش آموزان و مربیان در بارة اردوهای دانش آموزی منطقه کلات در سال 1373 توسط دانشجویان حسین هاشمی‌در بندر و حسین وحیدی انجام گرفته است.
4- اردوی تربیتی: چگونه و با کدام برنامه ( شامل تمام جزئیات و دستورالعملهای اردویی در طی دو اردو که در شهرستان نوشهر انجام گرفته است. ) توسط آقای قاسم کریمی و خانم پروانه سبزه پرورد که در زمستان 1374 به چاپ رسیده است.
5- جزوات اصول بهداشت محیط، ویژة آموزش اردویی مربیان، که توسط معاونت پرورشی آموزش و پرورش خراسان، کارشناسی کانون‌های فرهنگی و تربیتی و امور اردوگاهها تکثیر شده است.
6- جزوه اردوهای یک روزه که توسط اداره کل اردوها و اماکن تربیتی در سال 1374 در آموزش و پرورش ناحیه 5 مشهد تکثیر شده است.
7- جزوات آموزشی مربیان تربیتی ویژه آموزشهای اردویی دومین دوره آموزش اردویی مربیان، شامل معرفی چند بازی « کاغذ و تا » توسط کارشناسی فعالیتهای گروهی واحد دانش آموزی 1371
8- جزوات مدیریت اردویی – سرپرستی در کوه، توسط آقای ابوالقاسم آریان پور تهیه و تنظیم شده و به وسیله انجمن کوهنوردی آموزشگاههای سبزوار درتابستان 76 تکثیر گردیده است.
9- آمار، گزارش و خاطره یک نگارنده از نحوه برگزاری اردوهای کانون اصلاح و تربیت زندانهای کشور در روزنامه رسالت
10-گزارش یک خبرنگار از اردوهای کانون اصلاح و تربیت کودکان و نوجوانان و نامه یک جوان به مسئولین اردوها در تاریخ سه شنبه 17 شهریور 1371 در روزنامه رسالت به چاپ رسیده است.
محدودیت‌های تحقیق
اصولاٌ هر تحقیق و پژوهشی دارای محدودیت‌ها و کاستی‌هایی می‌باشد که محقق باید آنها را مد نظر داشته باشد. مثلاٌ وقتی که در تحقیقی روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه است چنانچه محقق قبل از انجام مصاحبه مشکلات را پیش‌بینی نکند ممکن است در هنگام مصاحبه رابطه که عامل مهم در مصاحبه است برقرار نشود.
الف ) محدودیت‌های قابل کنترل
هر تحقیق بنا به شرایط و موقعیت و موضوع مورد بررسی، محدودیت‌هایی دارد. از آن لحاظ که موضوع تحقیق پیرامون اردوهای تربیتی – آموزشی است بیشتر در این زمینه پژوهش شده و اردوهای دیگر را مد نظر قرار نداده است و به لحاظ وقت کم و محدودیت زمانی دانشجو که به عنوان واحد کار مقدماتی برای یک ترم محسوب می‌شود بنابراین محقق تنها به نظر سنجی پرداخته است و از روشهای دیگر مثل مصاحبه و مشاهده و پارامترهای دیگر در تحقیق استفاده نکرده است و نتایج حاصله منتج از روش توصیی است که از معلمین و مربیان منطقه تبادکان با توجه به شرایط و سلیقه آنان نظر خواهی شده است.
در این پژوهش محقق فقط مدارس پسرانه تبادکان را مورد بررسی و کنکاش قرار داده و با توجه به عنوان موضوع دنبال آن است که آیا اردوهای تربیتی میتواند بر رشد شخصیت دانش آموزان تأثیر بگذارد و یا خیر ؟
و بالاخره اینکه این تحقیق در سال تحصیلی 78-1377 انجام گرفته است و ممکن است با گذشت زمان از لحاظ کم و کیف نتایج حاصله دستخوش تغییرات شود.
ب ) محودیت‌های غیر قابل کنترل
با توجه به نقش واهمیت، اردوها در جامعه ما مهم تلقی نشده است و هنوز جایگاه آن در مراکز آموزشی و مردم باز نشده است لذا در این زمینه تحقیقات و منابع کمی وجود دارد و برخی از محدودیت‌های غیر قابل کنترل در این پژوهش عبارتند از :
1- عدم دسترسی و فقدان منابع اطلاعاتی معتب ردر خصوص موضوع تحقیق.
2- دخالت سلیقه معلمان و مربیان در پاسخگویی به سئوالات پرسشنامه.
3- تأثیر مکان و زمان و شرایط پاسخگویی به سئوالات پرسشنامه.
4- وجود وقت بسیار کم و مشکلات درسی محقق در این پژوهش.
فصل دوم : پیشینه تحقیق
مقدمه
درادبیات تحقیق هدف آشنایی نظری و اطلاعات عملی در بارة تعریف و اهداف موضوع موردپژوهش است. خوانندگان محترم اطلاعات تازه‌ای پیرامون مضامین علمی موضوع کسب می‌نمایند. لذا محقق در مقدمه این بخش به بیان خلاصه‌ای از نتایج و بررسیهای کتب و منابع مختلف در مورداهمیت علمی موضوع تحقیق پرداخته است.
آموزش در فضای آزاد به مفهوم گسترده اش تمام فعالیتهایی را در بر می‌گیرد که به طور مستقیم به امر آموزش و درک محیط طبیعی و استعانت عاقلانه از آن می‌پردازد. آموزش در این برنامه از طریق اجرای اردوها در فضای آزاد و در آزمایشگاه طبیعت صورت می‌گیرد.
با این وجود، آموزش در فضای آزاد به طور اخص تنها از یک جنبه تخصصی مربوط به آموزش و پرورش بررسی خواهد شد بدین معنی که این برنامه بخشی است که تکمیل کننده کل برنامه درسی است یعنی آموزش در فضای آزاد موجب پیشرفت و ترقی تمام رشته‌های درسی از پیش دبستانی تا دورة دانشگاه خواهد بود.
اهمیت و ضرورت شناخت انسان
گر چه نتوانی بدنی چیستی جهد کن چندان که دانی کیستی
« گفته می‌شود که علیرغم مطالعات و تحقیقات وسیعی که در قرون 19 و 20 توسط فلاسفه و متفکران تعلیم و تربیت و روان شناسان و حتی بعضی ازنویسندگان و هنرمندان در موردانسان صورت گرفته و حاصل نظریه‌های آنان در کتابهای متعددی درج و منتشر شده است. ولی انسان امروز از هر روزی مجهول تر و متزلزل تر است و احتیاج به تربیت دارد. » [2]
ارتباط بین شخصیت کودکان
| دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 211 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 125 |
ارتباط بین شخصیت کودکان
مقدمه:
نقاشی کودک یک پیام است آنچه را که او نمیتواند به لفظ درآورد و به ما انتقال دهد. بررسی و درک زبان نقاشی، اطلاعات ارزندهایی را در اختیار والدین، مربیان، روانشناسان و همه کسانی میگذارد که خواهان درک و دریافت راز و رمز جهان کودک هستند اکتشاف نظامدار این قلمرو به آخرین دهههای قرن گذشته بازمیگردد و بر قوانینی متکی است که خطشناسی نیز از آنها سود جسته است. همچنین دیدگاه روان تحلیلگری براساس بررسی گستره معانی نمادهائی که در خوابدیدهها و اسطورهها، افسانهها و در زندگی بازیافت میشوند به غنای آن در قرن حاضر کمک کرده است. کودک همه مسائل خود را به واسطه نقاشی به تجربه درمیآورد و خود را میآزماید و من خویشتن را بنا می‌کند.
خطوط ترسیمی، انعکاسی از دنیای هیجانی او هستند و نقاشی به تنهایی به منزلة جهانی است که به موازات افزایش هشیاری و دگرگونیهای کودک متحول می‌گردد. (دادستان، پریرخ، 1374، ص 1)
بیان مسئله:
با توجه به گسترش پژوهشهای تجربی در زمینه روانشناسی کودک به ویژه به کمک دانش رفتاری و دادههای اساسی که روانشناسی سنجشی در مورد پرورش سیستم عصبی مرکزی ارائه دادهاند، نگرش بزرگسالان در جهات گوناگون رفتار کودکان دستخوش تغییرات مختلفی شده است. (فراری، 1371، ص 7)
نقاشی کودک نیز در مراحلی که حوادث را دستهبندی و عرضه می‌کند و روند تجدیدی و تکامل یافتهای را از زمان خط خطی کردن، تا زمانی که خطوطی معنادار و بالاخره مبتنی بر قوانین پرسکتیو و شالوده منطقی رسم می‌کند می‌توان چیزی شبیه خواب و رویا معنی کرد. نقاشی نیز مثل خواب و رویا به کودک امکان میدهند تا اطلاعات و اعمالی را که از دنیای بیرون کسب می‌کند از هم جدا سازد و سپس آنها را دوباره تنظیم کند. در نقاشی همانند خواب و رویا کودک خود را از ممنوعیتها رها میسازد و با ما در حالتی ناخودآگاه دربارة مسائل کشفیات و دلهرههایش صحبت می‌کند به همین دلیل اگر آموزش نقاشی را در پایه صحیح نقاشی قرار دهیم و در آن به کودکان از سنین پایین تمرین کپی و تقلید کردن را بیاموزیم اشتباه بزرگی مرتکب شدهایم. «فراری، 1371، ص3)
پرورش قدرت بیان نقاشی، فقط وابسته به تکامل جسمی کودک نیست. بلکه با درک و شعور او نیز در ارتباط است. این ادراک در بدو تولد بسیار جزئی است. ولی با پیشرفت سن، مطبوع و ظریف می‌شود. در حقیقت چون می‌توان گفت: که چون کودک هنوز مهارت کافی ندارد بنابراین نمیتواند خوب نقاشی کند. حتی یک فرد بالغ هم اگر بخواهد با پاهایش خانهای را رسم کند، خواه ناخواه، اثری درهم و برهم به دست خواهد آمد ولی این اثر بسیار کاملتر از نقاشی کودک خواهد بود. با وجود این کودک از همان آغاز خطنگاری از اینکه سه وجه چشم، مغز و دست خود را به کار میاندازد لذت میبرد. بنا به تحقیق (دورپیلو) دو روند اساسی در توسعه و پیشرفت درک کودک مؤثر واقع می‌شود که یکی تشخیص شناخت اشیاء و دیگری تشخیص تمایز آنهاست. «دادستان، پریرخ، 1374، ص 31)
اهداف پژوهش:
رشد شناختی به تغییراتی مربوط می‌شود که در حوزه فعالیت ذهنی روی می‌دهد و احساس و ادراک، حافظه، تفکر، استدلال و زبان را شامل می‌شود ما بتدریج تعداد زیادی مهارتهای ذهنی مهم کسب میکنیم. مثلاً در مقایسه با کودکان به راحتی میتوانیم درباره مفاهیم انتزاعی مثل دموکراسی عدالت و اخلاق فکر کنیم، علاوه برآن میتوانیم موقعیتهای فرضی در نظر بگیریم و برای یک مسئله معین به طور ذهنی راه‌حلهای بسیاری پیدا کنیم و تجربههای ذهنی خاص خود را پیش ببریم و به شیوههای تکرار خود جهت دهیم. (جیمز دبلیو و وند رزندن، 1376، ص 30) و نقاشی در حقیقت شکلی از کنش نشانهیی است که در حد فاصل بین بازی کنایهایی و تصویر ذهنی قرار دارد و از طرفی مثل بازی کنایهایی موجود همان لذت کنشی و همان خودمختاری در تعیین سرنوشت افعال خویش و از طرف دیگر مثل تصویر ذهنی در واقع یک قسم کوشش است برای تقلید از واقعیت. لوکه نقاشی را یک نوع بازی تلقی می‌کند اما این را هم باید گفت که نقاشی حتی در اشکال ابتدایی خود هر چیزی را با هر چیز دیگر وفق نمیدهد و شبیه نمیسازد بلکه مثل تصویر ذهنی بیشتر با سازگاری تقلیدی وفق دادن من با واقعیت قابل مقایسه است. (ژان، پیاژه، مترجم دکتر پورباقر، 1355، ص 90) و پژوهشگر در این تحقیق قصد دارد نقاشی را به عنوان وسیلهای برای سنجش رشد شناختی به کار برد و اهداف دیگری که پژوهشگر در این تحقیق در نظر دارد به شرح زیر می‌باشد:
1- استفاده از نقاشی به عنوان وسیلهای ساده برای سنجش رشدشناختی
2- به دست آوردن یک رابطه بین جنسیت و رشدشناختی
3- به دست آوردن یک رابطه بین سن و رشدشناختی
اهمیت پژوهش:
در عصر حاضر هر روز که میگذرد هنر کودکان اهمیت بیشتری مییابد و به خاطر تأثیری که روانشناسی و علوم تربیتی از آن به عمل آورده همپایی دیگر هنرهای مختلف رو به تکامل و پیشرفت است و هنر نقاشی کودکان گواه راستینی بر حقایق اجتماعی و روانشناسی است.
نقاشی کودک به ما کمک می‌کند تا به درک و فهم کودک و ارزیابی او از مسائل و محیط اطرافش آگاه شویم. (سیف نراقی، 1368، ص 83) کودکان با هنر نقاشی و داستانهای مرتبط با آن جزئی از وجود یا ویژگیهای خویش را نمایان میسازند به این دلیل است که این ابزار وسیله مناسبی برای راه یافتن به دنیای پر رمز و راز آن تلقی می‌شود. (سیف نراقی، 1368، ص 261)
هنگامی که کودکان عادت به نقاشی می‌کنند موفق میشوند شخصیت خود را نیز بیان کنند در آن زمان است که غالباً احساسات و الهاماتی را بیان می‌کنند که انسان به سختی میتواند باور کند که آنها با چنین شیوهایی قادر به انجام آن باشند نقاشی کودکان به ما امکان می‌دهد تا روند پرورش فکری آنها را بشناسیم و ببینیم آنها راجع به دنیا و اشخاصی که با آنها زندگی می‌کنند چگونه میاندیشند و بالاخره متوجه میشویم که چه آموختهاند و اثر محیط به پرورش آنها چه بوده و نگرش و مشکلات عاطفی آنها چیست؟ ولی روشنترین نکتهای که از نقاشی خود به خودی کودکان تراوش می‌کند کشف ملموسی عالم است که بزرگسالان آن را فراموش کردهاند. نمونههای منطق و مشکلات این عالم فقط مربوط به دوران کودکی است که هنوز با الگوهای فرهنگی جامعه آشنا نشده است. این موضوع برای کودکان عقبمانده نیز صادق است و آنچه نیز به آهستگی موفق به بیان دنیای خودش میشوند. (فراری، 1371، ص 95-94)
فرضیه:
سطح تحول یافتگی (رشد شناختی) در دختران بالاتر از پسران است.
دلایل ارائه فرضیه:
الف: سطح تحولیافتگی با بلوغ جنسی در ارتباط است و چون بلوغ جنسی در دختران زودتر از پسران اتفاق میافتد، بنابراین انتظار میرود سطوح تحولیافتگی در دختران بالاتر باشد.
ب: بعد از بلوغ جنسی توجه دختران به فضای شخصی و جسمانی خود معطوف است ولی پسران به فضای بیرونی بیشتر اهمیت میدهند و این مسأله احتمالاً در ترسیم آدمک تأثیر دارد.
متغیرهای تحقیق:
الف: رشد شناختی ب: جنسیت ج: سن
سایر فرضیهها:
1- بین نمرات مقیاس سر دختران 6 ساله با نمرات سر پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
2- بین نمرات مقیاس سر دختران 7 ساله با نمرات سر پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
3- بین نمرات مقیاس سر دختران 8 ساله با نمرات سر پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
4- بین نمرات مقیاس سر دختران 9 ساله با نمرات سر پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
5- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 6 ساله با نمرات طرح بدن پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
6- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 7 ساله با نمرات طرح بدن پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
7- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 8 ساله با نمرات طرح بدن پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
8- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 9 ساله با نمرات طرح بدن پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
9- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 6 ساله با نمرات طرح لباس پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
10- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 7 ساله با نمرات طرح لباس پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
11-بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 8 ساله با نمرات طرح لباس پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
12- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 9 ساله با نمرات طرح لباس پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
13- بین نمرات کلی دختران 6 ساله با نمرات کلی پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
14- بین نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
15- بین نمرات کلی دختران 8 ساله با نمرات کلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
16- بین نمرات کلی دختران 9 ساله با نمرات کلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
17- بین نمرات کلی دختران 6 ساله با نمرات کلی دختران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
18- بین نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی دختران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
19- بین نمرات کلی دختران 8 ساله با نمرات کلی دختران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
20- بین نمرات کلی پسران 6 ساله با نمرات کلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
21- بین نمرات کلی پسران 7 ساله با نمرات کلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
22- بین نمرات کلی پسران 8 ساله با نمرات کلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
23- بین نمرات کلی دختران با نمرات کلی پسران تفاوت معناداری وجود دارد.
24- بین نمرات کلی دختران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.
25- بین نمرات کلی پسران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.
تعریف واژهها:
واژهها و اصطلاحات مورد نظر هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ عملی تعریف میشوند.
الف- تعریف نظری:
نقاشی و طراحی از مهمترین عوامل در بیان مقاصد و افکار و عقاید و نیازهای درونی بشر محسوب می‌شود که از دیرباز مورد استفاده انسان قرار داشته است. اشتغال به این فعالیت خلاقه اعم از آفرینش نقاشی یا کاربرد و استفاده از آن میتواند علاوه بر پرورش حس زیبائی دوستی و ذوق هنری انسان نقش مؤثری در رشد شخصیت، شناخت مشکلات و نابسامانیهای روانی وی داشته باشد (میرزابیگی، 1370، ص 108).
ب- تعریف عملی:
1- تحول شناختی (رشدشناختی)
شناخت، فعالیتهای ذهنی که از طریق آن انسان یا موجود زنده کسب کننده و تحلیلکننده دانش است که از طریق آن دانش را کسب و تحلیل می‌کنند.
زمینه تحول شناختی: (رشدشناختی) متمرکز است بر اینکه چطور توانائی ذهنی (هوشی) ودانش نسبت به جهان دریک انسان در حال رشد تغییر می‌کند (D:Ross,D:Park,1999,Page:320).
2- تست آدمک رنگی:
این تست در سال 1977 توسط (ژاکلین رویهآیه) روانشناس فرانسوی ابداع و هنجارگزینی شده است (دادستان، پریرخ، 1374، ص 13) تجسم ترسیمی شکل انسان به دورههای ماقبل تاریخ بازمیگردد «ترسیم یک آدمک» به منزلة فعالیت ارتجاعی کودک نیز محسوب می‌شود. براساس بررسی آثار یک هنرمند می‌توان به آسانی« سبک» رایج عصر وی و همچنین شخصیت او را بازشناخت به همین دلیل است که روانشناسان کوشش کردهاند تا به ویژگیهای روانشناختی کودکان براساس تولیدات ترسیمی آنها دست یافت و بدین ترتیب، (تست ترسیم آدمک) خلق شده است (دادستان، پریرخ، 1374، ص 15).
جهت دریافت فایل ارتباط بین شخصیت کودکانلطفا آن را خریداری نمایید