دسته بندی | نفت و گاز |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 103 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 190 |
اندازه گیری نمک موجود در نفت خام
مقدمه :
نمک موجود در نفت خام به علت وجود آب نمکی است که از چاه همراه نفت جریان پیدا می کند و همین مقدار نمک اگر زیاد باشد باعث نامرغوبی نفت از صادرات و هم آسیب رساندن به دستگاههای تفکیک در حدهای تفکیک و پالایشگاهها می شود . معمولاً مقدار نمک موجود در نفت خام را با در نظر گرفتن کل سالت بهره برداری شده تنظیم می کنند که از مقدار معینی (8 پوند در هزار بشکه) بیشتر نباشد . برا این منظور لازم است هم در واحدهای بهره برداری و هم آزمایشگاههای شیمیایی نفت بهره برداری شده را آزمایش کرد . روشهای خاصی از نظر بین المللی برای آزمایش نمک پیشنهاد شده :
1. روش اندازه گیری نمک با محلولهای شیمیائی IP
در این روش چون بیشتر احتیاج به محلولهای تهیه شده دقیق شیمیایی است در آزمایشگاههای شیمیایی مربوط به نفت انجام می گیرد .
2. روش شروع سریع اندازه گیری نمک نفت با دستگاه نورسنج FLAME PHOTOMETER این روش چون ساده است در کارخانجات بهره برداری استفاده می گردد و حداکثر 16 پوند نمک را براحتی می توان با این دستگاه مشخص کرد . نمکهای پیش از این مقدار را به علت غلظت زیاد و امکان گرفتگی سوزن مکنده ، با این دستگاه نمی توان آزمایش کرد .
اندازه گیری مقدار نمک موجود در نفت خام به روش IP – 77/72
مواد شیمیائی :
1. تولوئن
2. الکل استن
3. فریک آلوم
4. آمین الکل
5. اسید نیتریک %30
6. نیترات نقره N/20
7. تیوسیانات N/20
وسائل مورد نیاز آزمایش :
1- دستگاه جداکننده
2- دو عدد بورت
3- استوانه مدرج 100 ml
4- کاغذ صافی
هدف :
در این آزمایش هدف اندازه گیری مقدار کلرور سدیم ( NACL) موجود در نفت خام و یا محصولات نفتی دیگر می باشد که در این روش نفت خام را با آب مقطر و حلالهای مناسب (مانند تولوئن) می جوشانند تا نمک جذب آب گردد و مقدار نمک را بر حسب کلرور سدیم محاسبه و گزارش می کنند .
روش کار :
مقدار 80 گرم از نمونه را درون یک ظرف شیشه ای 250 میلی لیتری وزن کرده و آنرا تا حرارت °C 60 (°F 140) گرم می کنیم CC40 تولوئن را بدرجه حرارت متشابه رسانده و به آرامی همراه با بهم زدن روی نمونه ریخته سپس این محلول را در ظرف تقطیر وارد کرده و ظرف جای نمونه را دو مرتبه با CC15 تولوئن گرم شده در شرایط گفته شده شسته و درون ظرف تقطیر می ریزیم روی نمونه درون ظرف تقطیر قبل از سرد شدن مقدار CC25 الکل و CC15 استن گرم می ریزیم و مخلوط را به مدت 2 دقیقه می جوشتنیم بعد اجازه می دهیم تا مخلوط سرد و جدا شود آنگاه قشر آب زیرین را درون ظرف شیشه ای ریخته و اگر لازم بود آنرا از کاغذ صافی واتمن شماره 41 عبور می دهیم این مقدار باید در حدود CC160 باشد . حال CC 100 از محلول صاف شده را در ظرف شیشه ای ریخته و بعد از افزودن CC5 اسید نیتریک درب ظرف را بسته و می جوشانیم و روی بخارات تولید شده جهت از بین بردن SH2 بوسیله کاغذ آغشته به استات سرب آزمایش به عمل می آوریم . و اینکار را تا خاتمه وجود SH2 در بخارات حاصله ادامه می دهیم (چنانچه هیدروژن سولفوره در محلول باشد کاغذ صافی تیره می شود و عمل حرارت دادن را آنقدر ادامه می دهیم تا کاغذ آغشته به استات سرب در مجاورت بخارات حاصله بیرنگ شود ) . اکنون محتویات ظروف شیشه را سرد و با آب مقطر آنرا بدرون فلاکس درب دار ریخته و CC100 آمیل الکل و CC3 معرف فریک آلوم به آن اضافه می کنیم . زیر بورت برده و مقدار CC5/0 ثانیه شدیداً تکان دهید تا رسوبات حاصله جمع شوند برای از بین بردن زیادی نیترات نقره باید تا ایجاد رنگ قرمز آجری محلول حاصله را با تیوسیانات پتاسیم N/20 را به آرامی تیتر کرده و سپس درب را بسته و شدیداً تکان داد و عمل تیتراسیون را ادامه داده تا رنگ قرمز آجری ثابت بماند . آزمایش فوق را برای دقت بیشتر روی 80 گرم از یک نمونه بدون نمک (آب مقطر - تولوئن) به عنوان شاهد انجام دهید .
تذکر : به علت سمی بودن بخارات تولوئن و سایر محلولهای مصرفی در موقع کار هواکشها باید کار بکنند .
1- اضافه کردن تولوئن برای جدا کردن مولکولهای نفت از آب است .
2- اضافه کردن الکل برای پائین آوردن نقطه جوش محلول است .
3- اضافه کردن استن برای حل کردن مواد مومی است .
4- افزودن اسید نیتریک برای ایجاد محیط اسیدی است .
معمولاً در آزمایشگاه میزان نمک را بر حسب پوند در هزار بشکه و یا گرم در متر مکعب محاسبه و گزارش می کنند که برای این منظور می توان از فرمولهای زیر استفاده کرد :
NACL LB / 1000 BBL = 32760 G(V)N/W
پوند کلرور سدیم در هزار بشکه
GR/M3NACL = LB / 1000 BBL X 2085301
گرم کلرور سدیم در متر مکعب
همچنین برای تسریع در کار برای پوند در هزار بشکه نفت اختلاف ، حجم نیترات نقره و پتاسیم تیوسیانات را در عدد 4/16 ضرب می کنند و یا برای گرم در متر مکعب اختلاف را در عدد 47 ضرب کرده و مستقیماً نتیجه را گزارش کرد .
روش سریع اندازه گیری نفت خام با دستگاه
نورسنج FLAMEPHOTOMETER
اساس کار دستگاه سنجش نمک نفت از نظر فیزیکی :
نور هوا و گاز از میان لوله مخلوط کننده (MIXER CHAMBER) باعث چرخش پروانه های آن می شود و علاوه بر آن گاز و هوا با هم مخلوط می شوند یک حالت مکش در لوله مخلوط کننده به وجود می آید و باعث کشیده شدن نفت از طریق سوزن مکنده (AUTOMIZER) به داخل لوله مخلوط کننده می شود . نفت و گاز با هم مخلوط می شود و از حاصل سوختن نمک موجود در نفت شعله زرد رنگ به وجود می آید . شعله به وجود آمده به وسیله یک عدد آینه مقعر و یک عدسی محدب الطرفین محفظه تبدیل کننده انرژی نورانی به الکتریکی (PHOTOCALL) منعکس می شود . چون شعله ایجاد شده دارای نورهای مختلف است و به وسیله قراردادن یک عدد صفحه سدیم قبل از محفظه تبدیل کننده و با توجه به اینکه صفحه فقط اجازه عبور نور زرد رنگ را که از حاصل سوختن نمک به وجود آمده است میدهد و پس از برخورد نور زرد رنگ به محفظه تبدیل کننده انرژی نورانی به انرژی الکتریکی تبدیل می شود و به گالوانمیتر هدایت می شود . این دستگاه دارای یک منعکس کننده فلزی است که درون حوزه مغناطیسی حاصل از جریان فوق الذکر قرار دارد و در اثر کم و زیاد شدن الکتریسیته حرکتی دورانی به منعکس کننده فلزی می دهد و از طرفی یک چراغ معمولی نور را به این منعکس کننده می تابد و انعکاس این نور به آینه مسطحی که درست در مقابل دستگاه گالوانومتر است می تابد و این آینه نور را به روی صفحه مدرجی که روی دستگاه فیلم فتومیتر نصب است می تابد و به این ترتیب مقدار نمک یا تغییر مکان داده شدن لکه نورانی روی صفحه مدرج تعیین می شود . دستگاه گالوانومیتر دارای پیچ حساسیت (SENSITIVITY) می باشد که به وسیله نمونه نمک (نفت استاندارد)روی عدد نمک استاندارد تنظیم می شود و نفت مورد آزمایش نسبت به نمونه استاندارد سنجیده می شود . چون دستگاه گالوانومیتر دارای حساسیت زیادی است لذا پیچ تنظیمی در بغل دستگاه را در موقع کار کردن به طرف آزاد (FREE) برگردانید و پس از اتمام کار روی قفل (LOCK) قرار دهید . عمل فوق باعث می شود که منعکس کننده دستگاه گالوانومیتر قفل شود و در اثر تکان دادن دستگاه فیلم آسیبی نبیند . زیر دستگاه لوله ته کش لاستیکی قرار دارد که همیشه باید در ظرف آب باشد . زیرا مواد ته نشین شده در لوله مخلوط کننده از این طریق بیرون رانده می شود و چون در لوله مخلوط کننده از این طریق بیرون رانده می شود و چون در لوله مخلوط کننده حالت مکش به وجود می آید چنانچه لوله ته کش درون آب قرار نگیرد هوای آزاد به داخل دستگاه مخلوط کننده کشیده می شود .
وسایل مورد نیاز کار با فیلم فتومیتر :
1- سیلندر شیشه ای درب دار 50 سیس یس برای مخلوط کردن نمونه نفت
2- بطری شیشه ای 16 اونسی (400 سی سی)
3- نفت خام با نمک مشخص (استاندارد)8 پوند در هزار بشکه
4- فندک
5- گاز جهت سوخت دستگاه
6- هوای مصرفی برای دستگاه که فشار آن بین 14-16 پوند تنظیم می شود
7- مایعی جهت تمیز کردن دستگاه (W/16)
8- نفت سفید جهت مخلوط کردن با نفت خام در صورتیکه غلظت نفت زیاد باشد .
9- ظرف کوچک شیشه ای(BEAKER)
طرز کار با دستگاه :
شیر هوا و گاز را که بوسیله رگلاتور روی عدد مورد دلخواه تنظیم شده باز می کنیم و سپس برق دستگاه را روشن نموده و سویچ جرقه را فشار می دهیم تا زمانیکه علامت FLM روی صفحه دستگاه ظاهر شود .
دکمه تنظیم اعداد اعشاری (D-P) را تا یک رقم اعشار تنظیم می کنیم . مقداری نفت سفید در BEAKER مخصوص می ریزیم تا به وسیله دستگاه مکیده شود . در این حالت با استفاده از دکمه BLANK صفحه دیجیتالی را روی عدد صفر تنظیم می کنیم . نمونه استاندارد را به زیر دستگاه مکنده قرار می دهیم تا مکیده شود و با دکمه FIN و coarse تنظیم می کنیم تا عدد معادل نمک استاندارد روی صفحه ظاهر گردد .
(دکمه coarse) چهار وضعیت دارد که معمولاً وضعیت 4و3 برای نمکهای بالا می باشد و بایستی تا پایان آزمایش روی همین وضعیت قرار گیرد . ) بعد نمونه نفت مجهول را به دستگاه می دهیم . عدد خوانده شده مقدار نمک موجود در نفت می باشد .
اقدامات بعد از آزمایش :
1- بعد از آزمایش به مدت چند دقیقه (معمولاً به اندازه خالی شدن یک بیکر (BAKER) ، پر از نفت سفید) به داخل دستگاه مکیده می شود .
2- حتماً شیر پائین ریگلاتور هوا را بازنگهدارید تا آب همراه هوا در مخزن ریگلاتور جمع نگردیده و تخلیه شود . ولی شیر پائین رگلاتور گاز از لحاظ ایمنی حتماً باید بسته باشد .
3- طبق تجربیات به دست آمده استاندارد 33 گرم در متر مکعب مناسب برای کار کردن با این دستگاه است و نمونه استاندارد بالاتر ضرورت ندارد چون با همین استاندارد (33 گرم در متر مکعب) تا حدود 180 گرم را به طور مطلوب نشان می دهد .
تهیه محلول استاندارد نفت
crude iol standard
مقصود از نفت استاندارد تهیه یک نمونه با غلظت نمک مشخص جهت کار با دستگاه برقی تعیین میزان نمک ( Flam Photometer) در کارخانجات بهره برداری است که برای این منظور نمک نفتی را که کم است با اضافه کردن از نفتی که نمکش بیشتر است به یک حد معین که معمولاً 8 پوند در هزار بشکه است می رسانند .
از رابطه زیر می توان استفاده کرد .
-V عبارتست از حجم
- C غلظت
مثال : یک گالون نفت خام با میزان نمک غیر مشخص را به استاندارد نمک 8 پوند در هزار بشکه تبدیل کنید .
برای این کار باید مراحل زیر را انجام دهید .
1- ابتدا نمک گالون را به روش IP که قبلاً شرح داده شده دقیقاً محاسبه و معلوم کرد . (مثلاً 2 پوند در هزار بشکه شد) .
2-اکنون برای اینکه معلوم شود چه مقدار از نفتی که نمکش بیش از 2 پوند در هزار بشکه است مثلاً 1050 پوند باشد . باید با این نمونه نفت مخلوط کرد از رابطه بالا که به طور ساده تری درآمده استفاده می شود .
نمک درخواست × حجم کل = (نمک اضافه شده نفت×حجم نفتی که باید اضافه شود) ×(نمک نفت نمونه × حجم نمونه ) باشد .
که در مثال بالا
حجم نفتی که باید اضافه شود .
اندازه گیری وزن مخصوص به روش هایدرومتر (چگالی سنج)
متدد IP.160/68
ASTM.D-1298
منظور اندازه گیری وزن مخصوص مواد نفتی است که فشار بخار آنها کمتر از PSI26 (یک جو) باشد .
تعریف چگالی نسبی :
چگالی نسبی عبارت است از نسبت وزن حجم معینی از یک مایع در درجه حرارت معین به وزن همان حجم از مایع دیگر در همان درجه حرارت .
( چگالی نسبی نفت را نسبت به آب مقطر و درجه حرارت 60 درجه فارنهایت می سنجند ).
لوازم مورد نیاز آزمایش :
1- چگالی سنج (هایدرومتر) – شامل سریهای l50 (بزرگ) و 50 (متوسط) و s50 (کوچک) مطابق مشخصات BS7/8 : 1960
2- گرماسنج 9Thermometer) نوع IP 64F
3- استوانه شیشه ای یا پلاستیکی شفاف (Hydrometer cylinder)
4- کاغذ صافی (FILTER PAPER)
5- حمام مجهز به کنترل درجه حرارت (Constsnt thermometer Bach )
روش کار :
1- درجه حرارت نمونه مورد آزمایش و وسایل کار را (ترمومتر . چگالی سنج . حمام) به درجه حرارت لازم برای آزمایش می رسانیم .
تذکر: درجه حرارت آزمایش برای نفتهای سبک و نفت خام 60 درجه فارنهایت و برای نفت سوخت (Fuel oil) 100 درجه فارنهایت می باشد .
2- نمونه را در استوانه که از پیش پاک و خشک گردیده می ریزیم (برای جلوگیری از ایجاد کف و حبابهای گاز و هوا در موقع نمونه برداری استوانه را کمی مایل می گیریم و نمونه را روی
دسته بندی | نفت و پتروشیمی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 57 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 116 |
مقدمه
بهداشت آب موضوعی بسیار مهم در بهداشت عمومی و مدیریت سلامت میباشد. قبل از پرداختن به راه کارهای عملی استحصال، انتقال، بهسازی و توزیع آن لازم است این عنصر حیاتی موثر بر سلامت و مرتبط با توسعه پایدار، شناخته شود.
شناخت آب از نظر کیفیت و کمیت و چگونگی حصول آن قدمی اساسی در جهت بهینه سازی مصرف آن میباشد. اگر چه بیش از سه چهارم کره زمین را آب فرا گرفته است، سهم قلیلی از آبهای موجود، برای مصارف بهداشتی و کشاورزی، قابل استفاده است. زیرا حدود 3/97 درصد اقیانوسها و 1/2 درصد یخهای قطبی و 6/0 درصد دریاچه ها و رودخانه و آبهای زیرزمینی وجود دارد که حدود 36/0 درصد کل منابع آب میباشد. آب اقیانوسها، دریاها و اغلب دریاچه ها و بسیاری از منابع آب زیرزمینی به علت شوری بیش از حد و داشتن املاح معدنی برای مقاصد بهداشتی، کشاورزی و صنعتی، غیرقابل استفاده میباشند.
آب ماده حیاتی است که بطور یکنواخت در سطح کره زمین موجود نمیباشد. در نتیجه بسیاری از نقاط کره زمین با کمبود آب مواجه است. حرکت مداوم بخار آب به هوا و برگشت آن به زمین را گردش آب در طبیعت مینامند.
انرژی خورشید باعث تبخیر آب اقیانوسها، رودخانه ها، دریاچه ها و منابع آب سطحی میگردد. بخار آب فشرده شده همراه توده های هوا باعث نگهداری آب در هوا شده و موجب تشکیل ابر باردار یا ذخیره کننده آب میشود ریشه گیاهان، آب و رطوبت موجود در خاک را گرفته و از طریق روزنه های تنفسی برگها به هوا فرستاده و به بخار تجمع یافته در هوا اضافه میشود که در شرایط مناسب به صورت نزولات جوی به زمین برمیگردد.
آب یک عنصر حیاتی است با ویژگیهای قابل توجه و کم نظیر، یکی از مهم ترین عناصر شیمیایی میباشد که قسمت اعظم موجودات زنده و محیط زیست راتشکیل میدهد. این ماده 70% گیاهان را تشکیل میدهد. آب فراوانترین و بهترین حلال در طبیعت است. آب یک مایع زیست شناختی است که واکنشهای فیزیکوشیمیایی سوخت و ساز در پیکره موجودات زنده را مقدور و تسهیل مینماید ومحیطی است برای نقل و انتقال مواد در بدن موجودات زنده که علاوه بر نقش موثرآن در متابولیسم، دفع مواد زائد حاصل از فعالیتهای زیست شناختی موجود زنده را موجب میشود. آب ناشی از تعریق در گرما باعث خنک کردن بدن میگردد. آب و انیدرید کربنیک توسط انرژی خورشیدی در پیکره گیاهان سبز تبدیل به کربوهیدرات یا انرژی شیمیایی میشود.
اگر چه آب خالص در طبیعت یافت نمیشود. اما آب خالص مایعی بیرنگ، بیبو و بی مزه است که دارای نقطه انجماد صفر و نقطه جوش 100 درجه سانتی گراد میباشد ساختار شیمیایی آن به صورت H2O است که به احتمال کمتر از 3/0 درصد آبهای موجود در طبیعت بر دارنده ایزوتوپهای H4O2 ، H6O3 نیز میباشند. آب در چرخه گردش خود قادر است املاح و گازهای موجود در طبیعت را به صورت محلول در آورده و بسیاری از آلودگیها را همراه خود به حرکت در آورد. آب باران قبل از رسیدن به زمین ناخالصیهای موجود در هوا نظیر ذرات، گازها، مواد رادیواکتیو و میکروبها را به سطح زمین آورده و در حین حرکت در زمین نیز آلاینده ها را با خود حمل میکند. به علاوه آبهای جاری اغلب دریافت کننده فاضلابها و مواد زائد ناشی از فعالیتهای انسانی میباشند.
بسیاری از مشکلات بهداشتی کشورهای در حال پیشرفت، عدم برخورداری از آب آشامیدنی سالم است. از آنجایی که محور توسعه پایدار، انسان سالم است و سلامت انسان در گرو بهره مندی از آب آشامیدنی مطلوب میباشد بدون تامین آب سالم جایی برای سلامت مثبت و رفاه جامعه، وجود ندارد. آب از دو بعد بهداشتی واقتصادی حائز اهمیت است. از بعد اقتصادی به حرکت درآورنده چرخ صنعت و رونق بخش فعالیت کشاورزی است. از بعد بهداشتی آب با کیفیت، تضمین کننده سلامت انسان است. آب با شکل ظاهری و با وسعت محتوایی آن دنیای زنده دیگری است.
اگر چه از دید ما پنهان است، اما آب دارای آثار بسیار زیادی در حیات جانداران به ویژه انسان میباشد. آب آشامیدنی علاوه بر تامین مایع مورد نیاز بدن به مفهوم مطلق آن یعنی H2O ، در بردارنده املاح و عناصر ضروری برای موجود زنده و انسان میباشد. کمبود پاره ای از آنها در آب ایجاد اختلال در بدن موجود زنده میکند و منجربه بروز برخی بیماریها میشود.
فقدان ید و فلوئور و ارتباط آنها با گواتر اندمیک و پوسیدگی دندانها به ترتیب بیان کننده این اهمیت است. علاوه بر مواد شیمیایی، موجودات ذره بینی گوناگونی نیز در آب پیدا میشوند که بعضی از آنها بیماری زا بوده و ایجاد بیماریهای عفونی خطرناکی میکنند. بهسازی آب رابطه مستقیمی با کاهش بیماریهای عفونی دارد. بطوری که پس از تامین آب آشامیدنی سالم میزان مرگ از وبا 1/74 درصد، میزان مرگ از حصبه 3/63 درصد، میزان مرگ به علت اسهال خونی 1/23 درصد و میزان مرگ از بیماری اسهال 7/42 درصد کاهش یافت. بنابراین برنامه ریزی و هزینه در جهت تامین آب سالم سرمایه گذاری قابل توجهی برای آینده خواهد بود. تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از موثرترین و پایدارترین فنآوریها برای ارتقاء سلامت جامعه است.
ناخالصیهای آب
چنانچه آب خالص با ترکیب شیمیایی H2O را اساس مطالعه قرار دهیم ناخالصیهای آن عبارتند از:
1 ـ ناخالصیهای معلق
نظیر ذرات معلق زنده و غیرزنده که در آب به صورت معلق یافت میشوند. این نوع ناخالصی را میتوان در سه گروه، تقسیم بندی و مطالعه نمود.
الف) ذرات معلق زنده بیماریزا مانند عوامل بیماریزای موجد وبا، حصبه، شبه حصبه، انواع اسهالها، تخم انگلها مانند آسکاریس و عامل کیست هیداتید و ویروسها، منشاء اصلی این دسته از ناخالصیها فاضلاب شهری و حضور حیوانات اهلی یا وحشی در مجاورت منابع آب میباشد.
ب) ذرات معلق زنده غیربیماریزا مانند باکتریهای ساپروفیت، اغلب جلبکها و تک سلولیهایی که در طبیعت به وفور پیدا میشوند.
ج) ذرات معلق غیرزنده مانند رس، لیمون که ناشی از فرسایش سطح زمین و سطوح آبخیز میباشد.
از نظر فیزیکی ذرات بالا به دو گروه تقسیم میشوند گروهی که در حوضچه های ته نشینی و یا صافیها جدا میشوند و گروهی که برای جدا کردن آنها احتیاج به مواد منعقد کننده است تا از طریق لخته سازی، به ذرات درشت تری تبدیل شده و حذف شوند.
2 ـ ناخالصیهای محلول
این دسته شامل املاح معدنی، ترکیبات آلی و گازهای محلول میباشند که میتوان آنها را به صورت زیر گروه بندی نمود:
الف) املاح محلول معدنی که اغلب به صورت املاح کلسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز و000 میباشد که برخی از آنها مصرف آب را محدود مینمایند که در جای خود بحث خواهد شد.
ب) گازهای محلول مانند اکسیژن، انیدرید کربنیک، هیدروژن سولفوره، ازت وغیره میباشند و این نوع ناخالصی نیز کیفیت شیمیایی آب را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است باعث نامطلوب بودن آن شود.
منابع تامین آب
آب یک منبع حیاتی است که معمولا از محدودیت خاصی برخوردار است آب شیرین موجود در محدوده جغرافیایی خاصی تقریبا ثابت و جوابگوی جمعیت محدودی است.
منابع آب مشروب اجتماعات را میتوان به سه دسته تقسیم نمود:
الف) منابع سطحی
آبهایی که در قالب آب باران، آب رودخانه، آب دریاچه های طبیعی، آب دریاچه ها یا سدهای ذخیره ای و قنوات در طبیعت موجود هستند و در صورتی که استحصال و بهسازی، نگهداری و بهره برداری آنها با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی و فنی مقدور باشد به عنوان منبع آب آشامیدنی انتخاب میشوند.
ب) منابع آب زیرزمینی
منابعی نظیر چشمه سارها، آب چاه های کم عمق، چاه های عمیق، چاه های جاری و آب حاصل از کانالهای ساخته شده منابع آب زیرزمینی را تشکیل میدهند.
ج) منابع آب شور
و بالاخره در شرایطی که هیچ کدام از منابع فوق جهت دستیابی به آب شیرین مقدور نباشد سومین منبع عبارت خواهد بود از آب دریاها و دریاچه های شور یا آبهای شور زیرزمینی
اکثر اجتماعات شهری و روستایی ایران از منابع آبهای زیرزمینی بهره برداری میکنند. در دو دهه اخیر چندین طرح بزرگ و متوسط انتقال آبهای سطحی منابع دوردست نیز تهیه و اجراء شده است. منبع اصلی آب آشامیدنی شهرهایی مانند مشهد، شیراز، تبریز، بندر عباس، کرمانشاه، کرمان و بخشی از تهران از منابع آب زیرزمینی است. اغلب روستاهای ایران به روش سنتی و علمی لیکن بعضا غلط از آب زیرزمینی استفاده میکنند. انتخاب منبع آب آشامیدنی اجتماعات چه شهری و چه روستایی، کوچک یا بزرگ مبتنی است بر هزینه تهیه، تصفیه و توزیع آن. لازم است حداقل امکانات فنی اجرایی در حد معقول، وجود داشته باشد، پس با لحاظ نمودن جنبه اقتصادی و بهداشتی منابع احتمالی آب، شناسایی و از بین آنها منبع مقرون به صرفه و مطمئن انتخاب گردد. در هر حال، منبع آب آشامیدنی بایستی درنهایت آب سالم و پاکیزه ای در اختیار مصرف کننده قرار دهد.
آب سالم و پاکیزه
آب آشامیدنی، علاوه بر سالم بودن لازم است پاکیزه نیز باشد. زیرا آب سالم وکدر یا بامزه نامطلوب و داشتن رنگ، ممکن است مورد اعتراض مصرف کننده قرار گرفته و مصرف کننده به طرف آب به ظاهر پاکیزه ای گرایش پیدا کند که از نظر کیفیت شیمیایی و میکروبی، نامطلوب باشد. آب سالم آبی است که حتی در درازمدت مصرف آن خطری برای مصرف کننده ایجاد نکند. توصیه میشود آب آشامیدنی نه تنها کاملا سالم باشد بلکه باید " پاکیزه" یعنی مورد پسند مصرف کننده هم باشد. چنین آبی را میتوان " پذیرفتنی" یا " نوشیدنی" تلقی نمود. آب آشامیدنی از طریق تعیین کیفیت فیزیکوشیمیایی ومیکروب شناختی ارزیابی وانتخاب میگردد.
ویژگیهای آب سالم
1 ـ عاری از عوامل زنده بیماریزا باشد2 ـ عاری از مواد شیمیایی زیان آور باشد3 ـ بدون رنگ و بو، و طعم مطبوع داشته باشد4 ـ قابل استفاده برای مصارف خانگی باشد
آبی که یک یا دو مورد از ویژگیهای فوق را نداشته باشد (بویژه مورد یک و دو) آن را آلوده و برای شرب غیرقابل مصرف میدانند.
آلودگی آب
آب خالص مطابق ساختمان شیمیایی آن به هیچ وجه در طبیعت وجود ندارد، لیکن انواع ناخالصیها به صورت حل شده، معلق یا بینابینی با خود دارد. که در بخش ناخالصیهای آب آمده است.